สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

แคสันติสุข

แคสันติสุข  สกุล
วันที่ 26 สิงหาคม 2559

Santisukia Brummit

Bignoniaceae

ไม้ต้น ใบประกอบชั้นเดียว เรียงเวียนหนาแน่นที่ปลายกิ่ง แผ่นใบด้านล่างมีต่อมประปราย ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นหลอด กลีบแฉกไม่เท่ากัน ด้านนอกมีตุ่ม ดอกรูปลำโพงหรือรูประฆัง มี 5 กลีบ ขนาดเท่า ๆ กัน แผ่นกลีบย่น เกสรเพศผู้อันสั้น 2 อัน อันยาว 2 อัน ไม่ยื่นพ้นปากหลอดกลีบดอก จุดติดมีขน ผลแห้งแตกตามยาว รูปขอบขนานสั้น ๆ ผนังกั้นรูปกากบาท ผนังเทียมหนาเป็นคอร์ก เมล็ดบางคล้ายจาน มีปีกบางรูปครึ่งวงกลม

สกุล Santisukia เป็นพืชถิ่นเดียวของไทย เดิมใช้ชื่อสกุล Barnettia แต่ไปซ้ำกับชื่อสกุลพวกเห็ดรา R. K. Brummitt ผู้เชี่ยวชาญด้านการตั้งชื่อวิทยาศาสตร์ชาวอังกฤษของสวนพฤกษศาสตร์คิว จึงเปลี่ยนชื่อสกุลใหม่ตามชื่อ ศ. ดร.ธวัชชัย สันติสุข ผู้ศึกษาพืชวงศ์แค Bignoniaceae ของไทย มีเพียง 2 ชนิด


แคสันติสุข
วันที่ 26 สิงหาคม 2559

Santisukia kerrii (Barnett & Sandwith) Brummitt

Bignoniaceae

ไม้ต้น สูงได้ถึง 15 ม. ลำต้นมักแคระแกร็น ใบประกอบมีใบย่อย 4–7 คู่ รูปไข่ รูปขอบขนาน หรือรูปใบหอก ยาว 3.5–7.5 ซม. โคนเบี้ยว ขอบจักฟันเลื่อยตื้น ๆ หรือเป็นคลื่นห่าง ๆ ก้านใบยาว 2–5 มม. ช่อดอกยาว 16–28 ซม. หลอดกลีบเลี้ยงยาว 1–1.5 ซม. มีต่อมประปราย ดอกรูประฆัง สีขาวอมชมพูหรือสีชมพูเข้ม ยาว 3–4 ซม. โคนเป็นหลอดแคบสั้น ยาว 0.8–1.2 ซม. ปลายบานออกกว้าง ยาว 2.3–3.3 ซม. ฝักรูปขอบขนาน ยาว 12–16 ซม. ผิวมีต่อมประปราย ผนังกั้นกว้าง 2.8–3.8 ซม. เมล็ดยาวประมาณ 3 ซม. รวมปีก

พืชถิ่นเดียวของไทย พบกระจายห่าง ๆ ทางภาคเหนือตอนล่างที่นครสวรรค์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่ีขอนแก่น และภาคกลางที่สระบุรี ขึ้นบนเขาหินปูนเตี้ย ๆ ความสูง 50–100 เมตร

แคสันติสุข: ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง กลีบดอกบานออกรูประฆังกว้าง ฝักรูปขอบขนานสั้น ๆ มีต่อมประปราย (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)



เอกสารอ้างอิง

Brummitt, R.K. (1992). Santisukia, a new generic name in Bignoniaceae. Kew Bulletin 47: 436.

Santisuk, T. (1987). Bignoniaceae (Barnettia). In Flora of Thailand Vol. 5(1): 57–60.