ไม้ล้มลุก มีเหง้าหรือหัวใต้ดิน ใบเรียงตรงข้าม มักเรียงชิดกันคล้ายเรียงรอบข้อ บางครั้งใบตรงข้ามขนาดไม่เท่ากัน หูใบร่วมติดทนหรือร่วงเร็ว ปลายส่วนมากแยกเป็นแฉก ช่อดอกออกที่ปลายกิ่งแบบช่อกระจุก ปลายม้วน หรือคล้ายช่อซี่ร่ม บางครั้งมีดอกเดียว ใบประดับบางครั้งเชื่อมติดกัน หลอดกลีบเลี้ยงสั้น มี 4–5 กลีบ ติดทน ดอกรูปดาวหรือรูประฆัง สีขาว หลอดกลีบดอกสั้น มี 4–5 กลีบ เรียงจรดกันบิดเวียนในตาดอก เกสรเพศผู้เท่าจำนวนกลีบดอก ติดใกล้โคนหลอดกลีบ ส่วนมากยื่นพ้นปากหลอด ก้านชูอับเรณูแยกหรือเชื่อมติดกันที่โคน อับเรณูแยกหรือติดกันรูปกรวย แตกตามยาวหรือมีรูเปิดที่ปลาย รังไข่ 2 ช่อง ออวุลจำนวนมาก พลาเซนตารอบแกนร่วม ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม รูปโล่หรือจัก 2 พู ผลแห้งแตก กลม ๆ มีฝาเปิด เมล็ดขนาดเล็ก จำนวนมาก ผิวเป็นร่างแห

สกุล Argostemma อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Rubioideae มีประมาณ 100 ชนิด ส่วนมากพบในเอเชีย มีในแอฟริกา 2 ชนิด ในไทยมีประมาณ 30 ชนิด ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “argos” สีขาว และ “stemma” พวงดอกไม้ หมายถึงช่อดอกไม้สีขาว

ไม้ล้มลุก สูง 5–12 ซม. ใบมี 2–3 คู่ รูปรีหรือรูปขอบขนาน ยาว 2.4–9 ซม. แผ่นใบมีขนด้านบนและเส้นแขนงใบด้านล่าง ไร้ก้านหรือมีก้านยาวได้ถึง 2 มม. ช่อดอกแบบช่อกระจุกปลายม้วน มี 2–4 ดอก ก้านช่อยาว 3–5 ซม. ใบประดับ มี 1 คู่ รูปรี ยาวประมาณ 2.5 มม. ก้านดอกยาว 0.5–1.2 ซม. กลีบเลี้ยงจักตื้น ๆ ดอกรูปดาว มี 5 กลีบ รูปสามเหลี่ยมแคบ ยาว 1–1.2 ซม. อับเรณูติดกันเป็นรูปกรวย แตกตามยาว ยาว 4–5 มม. ปลายมีรยางค์ยาว ก้านเกสรเพศเมียยาว 0.8–1 ซม. ยื่นเลยอับเรณู ผลเกลี้ยง

พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคใต้ที่สุราษฎร์ธานี กระบี่ พังงา ขึ้นบนหินปูนในป่าดิบชื้น ความสูง 100–250 เมตร

ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 8 ซม. หูใบคล้ายใบ แยกจรดโคน ใบตรงข้ามขนาดไม่เท่ากัน หูใบและใบดูคล้ายเรียงรอบข้อ รูปแถบหรือรูปใบหอก ใบใหญ่ยาว 1.5–5 ซม. ใบเล็กยาว 4–9 มม. ปลายส่วนมากมน ก้านใบยาว 1–3 มม. ช่อดอกแบบช่อกระจุก มี 1–5 ดอก ก้านช่อยาวได้ถึง 1 ซม. ก้านดอกยาวประมาณ 5 มม. ใบประดับติดเป็นคู่ขนาดเล็ก กลีบเลี้ยงขนาดเล็ก ดอกรูปดาว มี 5 กลีบ รูปขอบขนาน ยาว 2–3 มม. โคนก้านชูอับเรณูเชื่อมติดกัน อับเรณูแยกกัน ยาวเท่า ๆ กลีบดอก มีรูเปิดที่ปลาย ก้านเกสรเพศเมียยาวประมาณ 4 มม. ผลเกลี้ยง

พบที่พม่า ในไทยพบทางภาคเหนือ และภาคตะวันตกเฉียงใต้ ขึ้นบนหินปูนใกล้ลำธาร ความสูง 100–300 เมตร

ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 10 ซม. หูใบขนาดเล็ก ใบมี 1–2 คู่ มีใบใหญ่ใบเดียว รูปรีหรือรูปไข่ ยาว 6.5–14 ซม. ใบขนาดเล็กยาว 0.2–2 ซม. ไร้ก้าน ช่อดอกคล้ายช่อซี่ร่มหรือช่อกระจุก มี 2–10 ดอก ก้านช่อยาว 2–5 ซม. ใบประดับ 2–4 ใบ ยาว 3.5–4 มม. ก้านดอกยาว 0.5–1 ซม. กลีบเลี้ยงยาวประมาณ 1 มม. ดอกรูปดาว มี 5 กลีบ รูปสามเหลี่ยมแคบ ยาว 4–4.5 มม. อับเรณูติดกันเป็นรูปกรวย ยาวประมาณ 5 มม. ปลายมีรยางค์สั้น ๆ ก้านเกสรเพศเมียยาวประมาณ 6 มม. ผลเกลี้ยงหรือมีขน

พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก ภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงใต้ ขึ้นบนก้อนหินใกล้ลำธารในป่าดิบแล้ง ความสูงถึงประมาณ 850 เมตร

ชื่อพ้อง  Argostemma monophyllum Sridith

ชื่ออื่น   ใบเดียวดอกเดียว, ประดับหิน, ประดับหินใบเดี่ยว (ทั่วไป)

ไม้ล้มลุก สูง 10–20 ซม. มีขนยาวตามลำต้น หูใบ แผ่นใบ กลีบเลี้ยงและกลีบดอกด้านนอก หูใบรูปไข่ ยาว 4–8 มม. ใบเรียงตรงข้ามตามลำต้น ขนาดไม่เท่ากัน ดูคล้ายเรียงสลับระนาบเดียว ใบใหญ่รูปใบหอกกลับ ยาวได้ถึง 10 ซม. ใบเล็กยาว 0.3–1 ซม. ก้านใบยาวประมาณ 1.5 มม. ช่อดอกแบบช่อกระจุก มี 2–5 ดอก ก้านช่อยาวได้ถึง 2 ซม. ใบประดับยาว 3–5 มม. ก้านดอกยาว 0.5–1.2 ซม. กลีบเลี้ยงรูปสามเหลี่ยมแคบ ๆ ยาวประมาณ 3.5 มม. ดอกรูปดาว มี 5 กลีบ กลีบรูปใบหอก ยาว 0.8–1 ซม. อับเรณูติดกันเป็นรูปกรวย ยาว 0.8–1 ซม. มีรูเปิดที่ปลาย ก้านเกสรเพศเมียยาวประมาณ 1 ซม. ผลมีขนหนาแน่น

พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคใต้ที่กระบี่ ตรัง ปัตตานี ยะลา ขึ้นบนโขดหินริมลำธารในป่าดิบชื้น ความสูง 700–1300 เมตร

ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 25 ซม. ใบมี 1–6 คู่ เรียงชิดกัน ใบตรงข้ามขนาดต่างกันมาก รูปไข่ รูปขอบขนาน รูปใบหอก หรือรูปใบหอกกลับ ยาว 3–20 ซม. ใบขนาดเล็กยาวประมาณ 3 มม. เกลี้ยงหรือมีขนด้านบน ไร้ก้าน ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนงหรือคล้ายช่อซี่ร่ม มีได้ถึง 16 ดอก ใบประดับส่วนมากมี 5 ใบ รูปไข่หรือแกมรูปสามเหลี่ยม ยาวได้ถึง 6 มม. โคนเชื่อมติดกัน ก้านดอกสั้นหรือยาวได้ถึง 1.5 ซม. กลีบเลี้ยงจักตื้น ๆ ดอกรูประฆัง หลอดกลีบดอกยาว 2–3 มม. มี 5 กลีบ รูปสามเหลี่ยม ยาว 2–5 มม. พับงอกลับ อับเรณูติดกันคล้ายโคน ยาวประมาณ 2 มม. แตกตามยาว ก้านเกสรเพศเมียยาวประมาณ 5 มม. ผลเกลี้ยงหรือมีขนประปราย

พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคใต้ที่ประจวบคีรีขันธ์ ระนอง สุราษฎร์ธานี กระบี่ ตรัง ขึ้นบนหินปูน ความสูงถึงประมาณ 1000 เมตร ส่วน var. lobulatum ช่อดอก ก้านดอก และกลีบเลี้ยงมีขนสั้นนุ่ม พบที่เขาหลวง จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 12 ซม. ลำต้นมีขน ใบเรียงตรงข้ามชิดกัน 2–3 คู่ รูปไข่กว้าง บางครั้งขนาดไม่เท่ากัน ยาว 1.3–9.5 ซม. แผ่นใบด้านบนมีปื้นขาวตามเส้นกลางใบและเส้นแขนงใบ แผ่นใบด้านล่างมีขน ไร้ก้าน ช่อดอกคล้ายช่อซี่ร่ม มี 4–20 ดอก ก้านช่อยาว 5–10 ซม. เกลี้ยง ใบประดับ 4–5 ใบ รูปใบหอก ยาว 2.5–5 มม. ขอบมีขน โคนเชื่อมติดกัน ก้านดอกเกลี้ยง ยาว 0.5–1 ซม. กลีบเลี้ยงยาวประมาณ 1 มม. ดอกรูปดาว มี 5 กลีบ รูปสามเหลี่ยมแคบ ยาว 4–5 มม. ม้วนงอกลับ อับเรณูติดกันรูปกรวย ยาว 2.5–3.5 มม. แตกตามยาว ก้านเกสรเพศเมียยาว 5–6 มม. ผลเกลี้ยง

พบที่พม่าตอนล่าง และคาบสมุทรมลายู ในไทยพบทางภาคใต้ ขึ้นตามโขดหินในป่าดิบชื้น ความสูง 100–400 เมตร คล้ายกับจอกหิน A. neurocalyx Miq. ที่ใบมักมีปื้นขาวตามเส้นใบ แต่จอกหินดอกรูประฆัง

ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 20 ซม. หูใบรูปไข่ ยาวได้ถึง 1 ซม. ใบมี 2–4 คู่ รูปขอบขนานถึงรูปใบหอก ยาว 2.5–10 ซม. แผ่นใบมีขนทั้งสองด้าน ก้านใบยาว 0.3–2 ซม. ช่อดอกวงแถวคู่คล้ายช่อซี่ร่ม ก้านช่อยาว 1–12 ซม. มีขนสั้นนุ่ม มี 6–16 ดอก ก้านดอกสั้นหรือยาวได้ถึง 1 ซม. กลีบเลี้ยงมีขน กลีบยาวประมาณ 1.5 มม. ดอกรูประฆัง หลอดกลีบกว้าง ยาวประมาณ 2 มม. กลีบดอก 4 กลีบ ปลายกลีบพับงอกลับ ยาวประมาณ 1.5 มม. อับเรณูแยกกัน ยาวประมาณ 2 มม. ก้านเกสรเพศเมียยาว 1–1.5 มม. ผลมีขนสั้นนุ่ม

พบที่คาบสมุทรมลายู ในไทยพบทางภาคตะวันตกเฉียงใต้ และภาคใต้ ขึ้นบนก้อนหินที่ชื้น ความสูง 100–300 เมตร

ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 20 ซม. หูใบรูปไข่ ยาวได้ถึง 7 มม. ใบมี 1–4 คู่ รูปไข่หรือแกมรูปขอบขนาน ยาว 6.5–18 ซม. แผ่นใบเกลี้ยง ก้านใบยาว 3–7 มม. ช่อดอกแบบช่อกระจุก ก้านช่อยาว 10–35 ซม. มี 20–30 ดอก ใบประดับรูปรี ยาว 3–5 มม. ก้านดอกยาว 7–9 มม. มีขนหนาแน่น กลีบเลี้ยงรูปไข่แกมรูปขอบขนาน ยาวประมาณ 5 มม. หรือยาวกว่าเล็กน้อย ดอกรูปดาว มี 5 กลีบ รูปสามเหลี่ยมแคบ ยาว 0.8–1 ซม. ก้านชูอับเรณูแยกกัน ยาวประมาณ 1.5 มม. อับเรณูโค้ง สีน้ำเงิน ยาวประมาณ 6 มม. มีรูเปิดที่ปลาย ก้านเกสรเพศเมียโค้ง ยาวประมาณ 9 มม.

พบที่พม่าตอนล่าง และคาบสมุทรมลายู ในไทยพบทางภาคตะวันตกเฉียงใต้และภาคใต้ ขึ้นตามโขดหินริมลำธารหรือในป่าดิบชื้น ความสูงถึงประมาณ 1100 เมตร

ชื่ออื่น   ประดับหินม่วง (ทั่วไป); ผักปลังหิน, หญ้างวงช้างหิน (ตรัง)