สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

จันทน์กะพ้อ

จันทน์กะพ้อ
วันที่ 26 สิงหาคม 2559

Vatica diospyroides Symington

Dipterocarpaceae

ไม้ต้น สูงได้ถึง 20 ม. มีขนกระจุกรูปดาวสั้นนุ่มสีน้ำตาลตามกิ่ง ก้านใบ ช่อดอก ใบประดับ ก้านดอก กลีบเลี้ยง กลีบดอกด้านนอก และผล หูใบรูปแถบ ยาว 5–8 มม. ใบรูปขอบขนานถึงรูปใบหอก ยาว 10–28 ซม. เส้นใบย่อยแบบขั้นบันได ก้านใบยาว 1–2.5 ซม. งอเป็นข้อ ช่อดอกยาว 4–5 ซม. ช่อแยกแขนงมี 1–5 ดอก ใบประดับรูปใบหอก ยาวประมาณ 2 มม. ก้านดอกยาว 1–2 มม. กลีบเลี้ยงรูปไข่ ยาว 4–5 มม. ขยายในผล ดอกสีครีม กลีบรูปขอบขนานถึงรูปใบหอก ยาว 1.2–1.7 ซม. รังไข่มีขนหนาแน่น ผลรูปรี ยาว 1.5–3 ซม. ปลายเป็นติ่งแหลม ผิวมีนวลแป้งสีน้ำตาล แห้งแตกเป็น 3 ส่วน กลีบเลี้ยงรูปไข่ ปลายเรียวแหลม ยาว 1–1.5 ซม. เรียงซ้อนเหลื่อมที่โคน (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ พันจำ, สกุล)

พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคใต้ที่ระนอง สุราษฎร์ธานี พังงา และตรัง ขึ้นตามป่าดิบชื้น พื้นที่น้ำท่วมถึง เป็นไม้ประดับ ดอกมีกลิ่นหอมแรง

ชื่ออื่น   เขี้ยวงูเขา (พังงา); จันทน์กะพ้อ, จันทน์ตะพ้อ (กรุงเทพฯ); จันทน์พ้อ (ภาคใต้)

จันทน์กะพ้อ: เส้นใบย่อยแบบขั้นบันได ก้านใบมักงอเป็นข้อ ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ดอกสีครีม ผลผิวมีนวลแป้งสีน้ำตาล กลีบเลี้ยงขยายในผล (ภาพ: ภัทธรวีร์ พรมนัส, มานพ ผู้พัฒน์)

จันทน์กะพ้อแดง
วันที่ 26 สิงหาคม 2559

Vatica maingayi Dyer

Dipterocarpaceae

ไม้ต้น สูงได้ถึง 25 ม. มีขนกระจุกรูปดาวสั้นนุ่มสีน้ำตาลแดงหนาแน่นตามกิ่งอ่อน ปลายก้านใบ ช่อดอก ใบประดับ ก้านดอก กลีบเลี้ยงและกลีบดอกด้านนอก และผล หูใบรูปใบหอก ยาว 0.5–1.5 ซม. ใบรูปใบหอก ยาว 6–12 ซม. เส้นใบย่อยแบบร่างแห ก้านใบยาว 1.5–2 ซม. ช่อดอกออกสั้น ๆ ยาว 1–3 ซม. แยกแขนง 2–4 ช่อ แต่ละช่อมี 2–4 ดอก ใบประดับรูปไข่ ยาว 1–2 มม. ก้านดอกยาวประมาณ 3 มม. กลีบเลี้ยงรูปขอบขนาน ยาวประมาณ 3 มม. ขยายเป็นปีกในผล ดอกสีชมพู กลีบรูปไข่หรือแกมรูปขอบขนาน ยาวประมาณ 1 ซม. รังไข่มีขนหนาแน่น ผลรูปรีกว้าง ยาว 0.8–1 ซม. ปลายมีติ่งแหลม ปีกยาว 2 ปีก ยาว 5–7.5 ซม. ปีกสั้น 3 ปีก ยาว 2.5–3.5 ซม. (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ พันจำ, สกุล)

พบที่คาบสมุทรมลายู สุมาตรา บอร์เนียว และภาคใต้ตอนล่างของไทยที่นราธิวาส ขึ้นตามป่าดิบชื้น ความสูง 200–500 เมตร

จันทน์กะพ้อแดง: มีขนสีน้ำตาลแดงหนาแน่นทั่วไป หูใบรูปใบหอก ช่อดอกแบบช่อแยกแขนงสั้น ๆ ดอกสีชมพู ผลมีปีกยาว 2 ปีก ปีกสั้น 3 ปีก (ภาพ: มานพ ผู้พัฒน์)



เอกสารอ้างอิง

Ashton, P.S. (1982). Dipterocarpaceae. In Flora Malesiana 9(2): 369.

Symington, C.F. (1938). Notes on Malayan Dipterocarpaceae IV. Gardens’ Bulletin Singapore 9: 347.