สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

กูดฮ่อม

กูดฮ่อม  สกุล
วันที่ 1 กรกฎาคม 2559

Selliguea Bory

Polypodiaceae

เฟินอิงอาศัยหรือขึ้นบนหิน เหง้าทอดนอน เกล็ดสีน้ำตาลเข้มหรือดำหนาแน่น ปลายเรียวแหลม ใบไม่สร้างสปอร์และใบสร้างสปอร์เหมือนหรือต่างกัน เรียงห่าง ๆ ใบเดี่ยว รูปฝ่ามือ หรือจักเป็นพู ก้านใบมีเกล็ดที่โคน เส้นใบชัดเจน เรียงจรดกันเป็นช่องร่างแห มีเส้นใบย่อย กลุ่มอับสปอร์รูปกลม เรียงแถวเดียวหรือหลายแถวในแต่ละข้างเส้นกลางใบ อับสปอร์มีก้าน เซลล์ผนังหนา อับสปอร์รูปรี ผิวมีตุ่มหรือปุ่มกระจาย

สกุล Selliguea บางครั้งอยู่ภายใต้วงศ์ Drynariaceae มี 110–115 ชนิด ซึ่งรวมสกุล Crypsinus หรือบางครั้งรวมถึงสกุล Phymatopteris พบ เอเชีย ออสเตรเลีย และหมู่เกาะแปซิฟิก ในแอฟริกาใต้และมาดากัสการ์พบแห่งละชนิดเดียว พบมากในนิวกินี ในไทยมี 12 ชนิด หรือ 16 ชนิด (รวมสกุล Phymatopteris)


กูดฮ่อม
วันที่ 1 กรกฎาคม 2559

Selliguea oxyloba (Wall. ex Kunze) Fraser-Jenk.

Polypodiaceae

เฟินอิงอาศัย เหง้าเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3 มม. มีขนหนาแน่น เกล็ดยาวประมาณ 5 มม. ขอบเกล็ดจักฟันเลื่อย ใบจักเป็นพู 3–8 คู่ กว้างได้ถึง 25 ซม. ยาวได้ถึง 30 ซม. พูรูปขอบขนาน ยาวได้ถึง 15 ซม. พูปลายยาวกว่าพูข้าง ปลายเรียวแหลม โคนเชื่อมติดกันเป็นปีก แผ่นใบบาง เกลี้ยง กลุ่มอับสปอร์ติดระหว่างเส้นแขนงใบ เรียงแถวเดียว เส้นผ่านศูนย์กลาง 3–4 มม.

พบที่อินเดีย จีนตอนใต้ พม่า และภูมิภาคอินโดจีน ในไทยส่วนมากพบทางภาคเหนือ กระจายห่าง ๆ ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่เลย ภาคตะวันออกที่เขาใหญ่ จังหวัดปราจีนบุรี และภาคตะวันตกเฉียงใต้ที่กาญจนบุรี ขึ้นตามป่าดิบเขา ความสูง 1000–2300 เมตร

ชื่อพ้อง  Polypodium oxylobum Wall. ex Kunze, Crypsinus oxylobus (Wall. ex Kunze) Sledge

ชื่ออื่น   กูดฮ่อม (ภาคเหนือ); บัวหิน (เลย)

กูดฮ่อม: เฟินอิงอาศัย เหง้ามีขนหนาแน่น ใบจักเป็นพู 3–8 คู่ พูปลายยาวกว่าพูข้าง โคนเชื่อมติดกันเป็นปีก (ภาพ: ธรรมรัตน์ พุทธไทย)

กูดฮ่อม
วันที่ 1 กรกฎาคม 2559

Davallia repens (L.f.) Kuhn

Davalliaceae

ดูที่ กูดทอง

กูดฮ่อมใบเล็ก
วันที่ 1 กรกฎาคม 2559

Selliguea rhynchophylla (Hook.) Fraser-Jenk.

Polypodiaceae

เฟินอิงอาศัย เหง้าเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1 มม. เกล็ดยาวประมาณ 5 มม. ใบไม่สร้างสปอร์รูปไข่หรือแกมรูปขอบขนาน ยาว 2–3.5 ซม. โคนและปลายแหลม ก้านยาว 0.5–2 ซม. ใบสร้างสปอร์รูปใบหอก ยาว 5–14 ซม. ช่วงกว้างอยู่เหนือโคนเล็กน้อย ช่วงมีสปอร์เรียวแคบ โคนรูปลิ่ม ก้านยาว 1.5–5 ซม. เส้นแขนงใบไม่ชัดเจน แผ่นใบและขอบหนา เกลี้ยง สีน้ำตาลเข้มหรือดำ กลุ่มอับสปอร์ติดระหว่างเส้นแขนงใบ เรียงแถวเดียว เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2.5 มม.

พบที่อินเดีย พม่า จีนตอนใต้ ภูมิภาคอินโดจีน ฟิลิปปินส์ ในไทยพบทางภาคเหนือที่เชียงใหม่ พิษณุโลก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่เลย ภาคตะวันออกเฉียงใต้ที่จันทบุรี และภาคตะวันตกเฉียงใต้ที่กาญจนบุรี ส่วนมากขึ้นตามต้นไม้ที่มีมอสปกคลุมในป่าดิบเขา ความสูง 1200–1700 เมตร

ชื่อพ้อง  Polypodium rhynchophyllum Hook., Crypsinus rhynchophyllus (Hook.) Copel.

กูดฮ่อมใบเล็ก: ใบมี 2 แบบ ใบไม่สร้างสปอร์ขนาดเล็ก ก้านสั้น ใบสร้างสปอร์รูปใบหอก ก้านยาว ขอบใบหนา กลุ่มอับสปอร์เรียงแถวเดียว (ภาพ: ธรรมรัตน์ พุทธไทย)

กูดฮ่อมใบขน
วันที่ 1 กรกฎาคม 2559

Selliguea hirsuta (Tagawa & K. Iwats.) S. Linds.

Polypodiaceae

เฟินขึ้นบนก้อนหิน เหง้าเส้นผ่านศูนย์กลาง 3–4 มม. เกล็ดยาวประมาณ 4 มม. ใบรูปเงี่ยงลูกศร หรือจักข้างละพู กว้างได้ถึง 21 ซม. ยาวได้ถึง 24 ซม. พูข้างรูปเคียว กว้าง 2–3 ซม. ยาวได้ถึง 12 ซม. ปลายแหลม พูปลายยาวได้ถึง 20 ซม. โคนคอด แผ่นใบบาง ด้านล่างมีขนสั้นนุ่ม ก้านใบยาวได้ถึง 12 ซม. มีขนสั้นนุ่มหนาแน่น เส้นแขนงใบชัดเจน เส้นใบชัดเจนหรือไม่ชัดเจน กลุ่มอับสปอร์ติดระหว่างเส้นแขนงใบเรียงแถวเดียว เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3 มม.

พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคเหนือที่เชียงใหม่ เชียงราย ตาก พิษณุโลก และภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่เลย ขึ้นตามโขดหินที่แห้งหรือที่ชุ่มชื้น ในป่าดิบเขา ความสูง 1000–1800 เมตร

ชื่อพ้อง  Crypsinus hirsutus Tagawa & K.Iwats.

กูดฮ่อมใบขน: ใบรูปเงี่ยงลูกศร หรือจักข้างละพู โคนคอด แผ่นใบด้านล่างมีขนสั้นนุ่ม กลุ่มอับสปอร์เรียงแถวเดียว (ภาพ: ธรรมรัตน์ พุทธไทย)



เอกสารอ้างอิง

Lindsay, S. and D.J. Middleton. (2012 onwards). Ferns of Thailand, Laos and Cambodia. http://rbg-web2.rbge.org.uk/thaiferns/

Lu, S., P.H. Hovenkamp and M.G. Gilbert. (2013). Polypodiaceae (Selliguea). In Flora of China Vol. 2–3: 773, 775, 779.

Tagawa, M. and K. Iwatsuki. (1989). Polypodiaceae (Crypsinus). In Flora of Thailand Vol. 3(4): 556, 559–561.