ไม้พุ่มหรือไม้ล้มลุก ใบส่วนมากเรียงตรงข้าม พบน้อยที่เรียงเวียน บางครั้งใบตรงข้ามขนาดไม่เท่ากันหรือลดรูป ช่อดอกแบบช่อกระจุกซ้อน ออกตามซอกใบ ใบประดับมี 1 คู่ แยกหรือเชื่อมติดกัน กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นหลอดยาว มี 5 แฉก บางครั้งเชื่อมติดกันคล้ายมี 2–3 แฉก ดอกรูปหลอดหรือรูปแตร แยกเป็นกลีบบน 2 กลีบ กลีบล่าง 3 กลีบ เกสรเพศผู้ที่สมบูรณ์มี 2 อัน อันที่เป็นหมัน 3 อัน จานฐานดอกรูปถ้วย รังไข่มีช่องเดียว พลาเซนตาตามแนวตะเข็บ ก้านเกสรเพศเมียเรียวยาว ยอดเกสรจัก 2 พู ตื้น ๆ ติดทน ผลสดมีหลายเมล็ด แห้งไม่แตก เมล็ดขนาดเล็กจำนวนมาก

สกุล Cyrtandra อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Didymocarpoideae มีมากกว่า 600 ชนิด นับว่าเป็นสกุลขนาดใหญ่ที่สุดในวงศ์ Gesneriaceae พบที่หมู่เกาะนิโคบาร์ของอินเดีย ไต้หวัน ญี่ปุ่น ภูมิภาคมาเลเซีย ออสเตรเลีย และหมู่เกาะแปซิฟิก ในไทยมีประมาณ 8 ชนิด พบเฉพาะทางภาคใต้ โดยเฉพาะทางตอนล่าง ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “kyrtos” โค้ง และ “andros” เพศผู้ หมายถึงก้านชูอับเรณูหดตัวโค้งงอ และด้านหลังอับเรณูแตกออก

ไม้พุ่ม สูง 1–2 ม. มีขนยาวสีน้ำตาลแดงหนาแน่นตามกิ่งอ่อน เส้นแขนงใบด้านล่าง ช่อดอก และใบประดับ กิ่งแก่มีสะเก็ดสีน้ำตาล ใบตรงข้ามลดรูปเป็นเกล็ดดูคล้ายเรียงเวียน ใบรูปใบหอกกลับ โค้งเล็กน้อย เบี้ยว ยาว 16–31 ซม. ปลายแหลมยาว ขอบจักซี่ฟันห่าง ๆ มีติ่งหนาม โคนรูปลิ่ม เบี้ยว ก้านใบยาว 1–1.5 ซม. ช่อดอกสั้น ก้านดอกยาว 0.6–1 ซม. ใบประดับสีเขียวอมเหลืองโคนไม่เชื่อมติดกัน รูปไข่หรือแกมรูปใบหอก ยาว 5–7 มม. หลอดกลีบเลี้ยงยาว 4–5 มม. กลีบยาว 3–5 มม. ปลายกลีบยาวคล้ายหาง ติดทน ด้านนอกมีขนหนาแน่น ดอกสีขาว กลางกลีบมีแถบสีส้มอมน้ำตาล หลอดกลีบดอกยาวประมาณ 1 ซม. ด้านนอกมีขนกระจาย กลีบยาว 1.4–1.6 ซม. ปลายกลีบกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 3–4 มม. เกสรเพศผู้ยาวประมาณ 6 มม. อันเป็นหมันยาวประมาณ 1 มม. ผลรูปรี ยาว 1–1.5 ซม. ปลายเรียวแหลม เกลี้ยงหรือมีขนสั้นประปราย

พบที่คาบสมุทรมลายู สุมาตรา และภาคใต้ของไทยที่นครศรีธรรมราช พัทลุง ตรัง ยะลา และนราธิวาส ขึ้นตามริมลำธารในป่าดิบชื้น ความสูง 100–600 เมตร