ไม้ล้มลุก มีหัวหรือเหง้าคล้ายไหล รากฝอยจำนวนมาก ใบเรียงซ้อนในระนาบเดียว มีกาบ ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่นบนก้านช่อโดด ใบประดับเรียงซ้อนเหลื่อม ติดทน ใบประดับที่มีดอกปลายมักเป็นแอ่ง (stomatal field) แต่ละใบประดับมีดอกเดียว กลีบเลี้ยง 3 กลีบ กลีบคู่ข้างมีสันกลาง ติดทน กลีบกลางคล้ายหมวก บาง หุ้มดอกในตาดอก ร่วงเร็ว กลีบดอก 3 กลีบ สีเหลือง มีก้าน เกสรเพศผู้ 3 อัน ติดบนกลีบดอก ก้านชูอับเรณูแบน ๆ อับเรณูติดที่โคน ปลายแยก 2 แฉก โคนรูปเงี่ยงลูกศร เกสรเพศผู้ที่เป็นหมัน 3 อัน หรือไม่มี มีรยางค์แยก 2 แฉก มีขนยาว รังไข่เหนือวงกลีบ มีช่องเดียว ไร้ก้าน ก้านเกสรเพศเมียรูปเส้นด้าย แยกเป็น 3 แฉก ยอดเกสรรูปคล้ายเกือกม้า ผลแห้งแตก เมล็ดจำนวนมาก

สกุล Xyris เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว มีประมาณ 280 ชนิด พบในเขตร้อนและเขตอบอุ่น ในไทยมี 17 ชนิด ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “xyron” ใบมีด ตามลักษณะใบ

ไม้ล้มลุก แตกกอ สูงได้ถึง 1 ม. มีเหง้าคล้ายไหล ใบรูปแถบ บิดเวียน ยาว 30–70 ซม. ก้านช่อดอกยาวได้ถึง 1 ม. มีสันเป็นริ้ว 1–2 เส้น ช่อดอกรูปรีหรือรูปทรงกระบอก ยาวได้ถึง 1 ซม. ใบประดับรูปรีหรือรูปไข่ ยาว 4–8 มม. ใบประดับที่มีดอกมีแอ่งรูปรีแกมสามเหลี่ยม ยาวประมาณ 2.5 มม. กลีบเลี้ยงคู่ข้างรูปใบหอก ยาว 5–8 มม. สันที่ปลายมีขนอุย กลีบดอกรูปไข่กลับยาว 6–9 มม. ขอบเรียบหรือจักชายครุยตื้น ๆ อับเรณูยาว 2–2.5 มม. เกสรเพศผู้ที่เป็นหมันยาวประมาณ 4 มม. ก้านเกสรเพศเมียยาว 3–4 มม. แฉกยาวประมาณ 3 มม. ผลสีน้ำตาลเข้มหรือใส รูปไข่กลับ ยาว 5–6 มม. เมล็ดมีสันตามยาว 16–18 สัน แนวขวาง 5–9 สัน

พบที่ภูมิภาคอินโดจีน และคาบสมุทรมลายู ในไทยพบกระจายทั่วไปทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคใต้ ขึ้นตามที่ชื้นแฉะ ความสูงถึงประมาณ 1500 เมตร