สภาพภูมิประเทศ
                     

          สภาพทั่วไปของอุทยานแห่งชาติภูกระดึง เป็นภูเขาหินทรายที่มีพื้นที่ราบ บนยอดเขากว้างใหญ่สลับกับเนินเตี้ย ๆ ยอดสูงสุดคือ ภูกุ่มข้าว สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 1,350 เมตร เป็นแหล่งกำเนิดของลำน้ำพอง ซึ่งหล่อเลี้ยงเขื่อนอุบลรัตน์และเขื่อนหนองหวาย ในจังหวัดขอนแก่น ยอดภูกระดึงประกอบไปด้วยป่าสนสลับป่าก่อและทุ่งหญ้า มีพันธุ์ไม้ดอก ไม้ใบ ขึ้นอยู่ทั่วไปตามบริเวณน้ำตก ลำธาร และลานหิน ซึ่งธรรมชาติได้สร้างสรรค์ไว้อย่างสวยงามยิ่ง

พันธุ์ไม้และสัตว์ป่า

              ป่าไม้ในเขตอุทยานแห่งชาติภูกระดึงมีหลายชนิด เช่น ป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ ป่าดงดิบเขา และป่าสนเขา มีพันธุ์ไม้ต่าง ๆ ได้แก่ เต็ง รัง พลวง แดง  มะค่า ยมหอม มะเกลือ ตะแบก สมอ รกฟ้า พญาไม้  สนสามพันปี  จำปีป่า   ทะโล้  เมเปิ้ล สนสองใบ และสนสามใบ ก่อชนิดต่าง ๆ   ในทุ่งหญ้ามีพันธุ์ไม้ดอกที่สวยงามออกดอกบานสะพรั่งสลับกันไปในแต่ละฤดูกาล เช่น กุหลาบป่า เทียนน้ำ มณเฑียนทอง  แววมยุรา ก ระดุมเงิน  เทียมภู   ส้มแปะ  เง่าน้ำทิพย์   ดาวเรืองภู ห นาดน้ำค้าง และกล้วยไม้ ซึ่งบางชนิดชอบขึ้นตามลานหิน ได้แก่ ม้าวิ่ง เอื้องคำหิน ส่วนไม้พื้นล่างมีเฟิร์น มอส โดยเฉพาะข้าวตอกฤาษี ซึ่งเป็นมอสขนาดใหญ่และสวยงามที่สุดมีอยู่เป็นจำนวนมาก

           ภูกระดึง ได้ชื่อว่าเป็นแหล่งที่มีสัตว์ป่าอาศัยอยู่อย่างชุกชุม เนื่องจากลักษณะภูมิประเทศประกอบไปด้วยป่าไม้ ทุ่งหญ้าและลำธาร ซึ่งเป็นแหล่งอาหารที่อุดมสมบูรณ์ สัตว์ป่าภูกระดึงมีหลายชนิด เช่น ช้าง  เสือโคร่ง  หมีควาย   เลียงผา  เก้ง  กวาง หมูป่า ชะนี บ่าง พญากระรอก หมาไน ส่วนนกชนิดต่าง ๆ ที่พบเห็นได้แก่ นกกางเขนดง นกจาบกินอกลาย นกกระทาทุ่ง นกพญาไฟใหญ่ นกขมิ้นดง และมีเต่าชนิดหนึ่งซึ่งหาได้ยาก คือ เต่าปูรู   หรือ  “เต่าหาง”    เป็นเต่าที่หางยาวอยู่ตามลำธารในป่าเขาระดับสูงของประเทศไทย กัมพูชา และ ลาว