ไม้เถาล้มลุก ยาวได้ถึง 6 ม. รากรูปกระสวยจำนวนมาก ยาว 40–50 ซม. ใบเรียงเวียน เรียงตรงข้าม หรือเวียนรอบข้อ รูปไข่กว้าง ยาว 12–17 ซม. โคนเว้าตื้น เส้นใบ 9–13 เส้น ก้านใบยาว 5–9 ซม. ช่อดอกออกตามซอกใบหรือใต้ใบที่ลดรูปเป็นเกล็ด มี 1–3 ดอก ก้านช่อยาว 3–8 ซม. เชื่อมติดก้านใบ 0.5–1.5 ซม. ใบประดับยาว 0.5–1 ซม. ดอกสีเขียวอ่อนมีเส้นกลีบสีม่วงอมแดง ก้านดอกยาว 0.5–1.5 ซม. กลีบรวมรูปใบหอก ปลายแหลม กว้าง 1.2–2 ซม. ยาว 5.5–6.5 ซม. เกสรเพศผู้ยาว 5–6 ซม. รวมปลายแกนอับเรณูรูปลิ่ม บางครั้งมีรยางค์คล้ายเดือยขนาดเล็ก ยาว 5–7 มม. ผลรูปไข่ ยาว 3–4 ซม. มี 10–12 เมล็ด สีน้ำตาลเข้ม เรียวแคบ ยาวประมาณ 1.5 ซม. (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ เครือปุง, สกุล)

พบที่กัมพูชา ในไทยพบทางภาคเหนือตอนล่าง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคตะวันตกเฉียงใต้ ขึ้นตามป่าเบญจพรรณใกล้ลำธาร หรือป่าดิบแล้ง และเขาหินปูน ความสูงถึงประมาณ 1000 เมตร

ชื่ออื่น   เครือสามสิบ (ชลบุรี); สามสิบกีบ (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ); หนอนตายหยาก (เลย, ภาคกลาง, ภาคตะวันตกเฉียงใต้)