สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



กระโถนฤาษี  สกุล
วันที่ 10 มีนาคม 2559

Sapria Griff.

Rafflesiaceae

พืชเบียนรากของพืชอื่น อวบน้ำ มีโครงสร้างพิเศษคล้ายเส้นใยของเห็ดราแทงเนื้อเยื่อเข้าไปในรากของพืชอาศัย ตาดอกพัฒนาอยู่ในพืชอาศัย ดอกตูมโผล่เหนือพื้นดิน ใบประดับหุ้มตาดอก ใบลดรูปเป็นกาบ ดอกมีเพศเดียว ดอกบานมีกลิ่นเหม็น กลีบรวมเชื่อมติดกันที่โคนคล้ายกระโถน มี 10 กลีบ กลีบเรียงซ้อนเหลื่อมคล้ายเรียง 2 วง วงในขนาดเล็กกว่า มีแผ่นคล้ายกะบังรอบเป็นวง ด้านบนมีแผ่นรูปเส้นด้ายคล้ายเกล็ดหนาแน่น (ramenta) มีช่องเปิดกว้าง เส้าเกสรรองรับจานฐานดอกรูปถ้วย ในดอกเพศเมียเส้นผ่านศูนย์กลางมากกว่าและสูงกว่าในดอกเพศผู้ ขอบเป็นสัน จานฐานดอกมีขนรูปเส้นด้ายหนาแน่น เกสรเพศผู้ 20 อัน ไร้ก้าน เรียงชิดกันบนเส้าเกสรใต้จานฐานดอก ปลายอับเรณูมีรูเปิด ลดรูปในดอกเพศเมีย เกสรเพศเมียติดรอบจานฐานดอก รังไข่ใต้วงกลีบ มีช่องเดียว พลาเซนตาตามแนวตะเข็บไม่สม่ำเสมอ ออวุลจำนวนมาก ผลรูปกลม

สกุล Sapria มี 3 ชนิด พบที่อินเดีย จีนตอนใต้ พม่า ภูมิภาคอินโดจีน ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “sapros” เน่าเปื่อย หมายถึงพืชที่ชอบขึ้นตามซากพืช อนึ่ง วงศ์ Rafflesiaceae มี 3 สกุล Rafflesia, Rhizanthes และ Sapria มี 6 ชนิด ส่วนสกุล Mitrastemon ปัจจุบันอยู่ภายใต้วงศ์ Mitrastemonaceae มี 2 ชนิด ในไทยมีชนิดเดียวคือ M. yamamotoi Makino พบที่ภูกระดึง จังหวัดเลย


เอกสารอ้างอิง

Bänziger, H., B. Hansen and K. Kreetiyutanont. (2000). A new form of the hermit’s spittoon, Sapria himalayana Griffith f. albovinosa Bänziger & B. Hansen f. nov. (Rafflesiaceae), with notes on its ecology. Natural History Bulletin of the Siam Society 48: 213–219.

Hansen, B. (1972). Rafflesiaceae. In Flora of Thailand Vol. 2(2): 182–184.