สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



ยาง  สกุล
วันที่ 28 เมษายน 2560

Dipterocarpus C.F.Gaertn.

Dipterocarpaceae

ไม้ต้น ส่วนมากสูง 30–40 ม. โคนมีพูพอนในชนิดที่ไม่ผลัดใบ เปลือกแตกเป็นสะเก็ด หรือแตกเป็นร่องลึกในชนิดที่ผลัดใบ ส่วนมากมีขนรูปดาวสั้นนุ่มตามกิ่ง หูใบ แผ่นใบด้านล่าง ก้านใบ และช่อดอก หูใบหุ้มตายอด ร่วงเร็ว ทิ้งรอยชัดเจน ใบเรียงเวียน พับจีบ เส้นแขนงใบเรียงขนานกัน ส่วนมากตรงจรดขอบใบ เส้นใบย่อยแบบขั้นบันได ช่อดอกแบบช่อกระจะออกตามกิ่งหรือซอกใบ ดอกเรียงสลับไปมา ใบประดับขนาดเล็ก กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นหลอด กลีบยาว 2 กลีบ กลีบสั้น 3 กลีบ รูปขอบขนานหรือรูปใบหอก เรียงจรดกัน ดอกสีขาวมีปื้นสีชมพู มี 5 กลีบ รูปขอบขนานหรือรูปใบหอก บิดเวียน ร่วงติดกัน เกสรเพศผู้ส่วนมากมี 15–30 อัน ก้านชูอับเรณูสั้น แผ่กว้างช่วงโคน อับเรณูมี 4 ช่อง รูปแถบ แกนอับเรณูยื่นเลยอับเรณูเล็กน้อยหรือยาวเท่า ๆ อับเรณู รังไข่ส่วนมากมีขนสั้นนุ่มจรดโคนก้านเกสรเพศเมีย ยอดเกสรเพศเมียจักเป็นพูไม่ชัดเจน ผลเปลือกแข็งเมล็ดเดียว กลม มักมีขนสั้นนุ่ม ปลายมีติ่งแหลม หลอดกลีบเลี้ยงที่หุ้ม เรียบ เป็นสันหรือปีก โคนคอด กลีบเลี้ยง 2 อันขยายเป็นปีกยาว มีเส้นปีก 3 เส้น ปีกสั้น 3 อัน รูปรีกว้างหรือกลม

สกุล Dipterocarpus อยู่ภายใต้เผ่า Dipterocarpeae โคนกลีบเลี้ยงในผลเรียงจรดกัน ร่วมกับสกุล Anisoptera, Cotylelobium และ Vatica มีประมาณ 70 ชนิด พบที่ศรีลังกา อินเดีย บังกลาเทศ พม่า จีนตอนใต้ ภูมิภาคอินโดจีนและมาเลเซีย ในไทยมี 17 ชนิด ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “dipteros” 2 ปีก และ “karpos” ผล หมายถึงผลมี 2 ปีก ส่วนมากเป็นไม้ขนาดใหญ่ เนื้อไม้ใช้ก่อสร้าง น้ำมันยางใช้ในอุตสาหกรรมหลายประเภท


เอกสารอ้างอิง

Ashton, P. (1982). Dipterocarpaceae. In Flora Malesiana Vol. 9: 291–326.

Li, X.W., J. Li and P.S. Ashton. (2007). Dipterocarpaceae in Flora of China Vol. 13: 48–49.

Pooma, R. and M. Newman. (2001). Checklist of Dipterocarpaceae in Thailand. Thai Forest Bulletin (Botany) 29: 119–140.

Smitinand, T., J.E. Vidal and P.H. Hô. (1990). Dipterocarpaceae. Flore du Cambodge, du Laos et du Vietnam 25: 16–45.