สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   



หญ้าเหลี่ยม
วันที่ 30 ตุลาคม 2560

Exacum tetragonum Roxb.

Gentianaceae

ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 1 ม. แตกกิ่งต่ำ ใบรูปขอบขนานหรือรูปใบหอก ยาว 2.5–16 ซม. ก้านใบสั้นหรือเกือบไร้ก้าน ช่อดอกแยกแขนง ก้านดอกยาวได้ถึง 1 ซม. ใบประดับคล้ายใบ รูปใบหอกหรือรูปแถบ ยาวได้ถึง 2.5 ซม. ใบประดับย่อยรูปแถบ ยาวได้ถึง 1 ซม. กลีบเลี้ยงและกลีบดอกอย่างละ 4 กลีบ กลีบเลี้ยงรูปใบหอก ยาว 5–6 มม. ปลายแหลมยาว มีครีบเป็นปีกกว้างประมาณ 1 มม. ดอกสีขาวอมชมพูหรือม่วง โคนมีสีเหลืองแต้ม หลอดกลีบดอกยาวประมาณ 5 มม. กลีบรูปรีหรือรูปขอบขนาน ยาวได้ถึง 1.3 ซม. ปลายแหลมยาว เกสรเพศผู้ 4 อัน ก้านชูอับเรณูสั้น อับเรณูโค้ง ยาว 6–7 มม. ก้านเกสรเพศเมียยาวกว่ารังไข่ประมาณ 2 เท่า ยาว 1–1.2 ซม. ยอดเกสรเป็นตุ่ม ผลรูปรีกว้าง ยาวประมาณ 3.5 มม.

พบที่อินเดีย เนปาล จีนตอนใต้ พม่า ภูมิภาคอินโดจีน ฟิลิปปินส์ นิวกินี และออสเตรเลีย ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามทุ่งหญ้า และป่าสนเขา ความสูงถึงประมาณ 1000 เมตร มีสรรพคุณแก้ไข้ และท้องไส้ปั่นป่วน

ชื่ออื่น   ฉัตรพระอินทร์ (ภาคกลาง); เทียนป่า (ปราจีนบุรี); นางอั้วโคก (นครราชสีมา); ไส้ปลาไหล (นครพนม); หญ้าหูกระต่าย (เลย); หญ้าเหลี่ยม (สุราษำณ์ธานี); เอื้องดิน (เชียงใหม่)

หญ้าเหลี่ยม: ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง กลีบเลี้ยงและกลีบดอกจำนวนอย่างละ 4 กลีบ ดอกสีขาวอมชมพูหรือม่วง เกสรเพศผู้ 4 อัน ก้านชูอับเรณูสั้น อับเรณูโค้ง (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา, ปรีชา การะเกตุ)

เอกสารอ้างอิง

Ho, T.N. and J.S. Pringle. (1995). Gentianaceae. In Flora of China Vol. 16: 2–3.

Ubolcholaket, A. (1987). Gentianaceae. In Flora of Thailand Vol. 5(1): 79–81.