สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

เข็มขาวป่า

เข็มขาวป่า
วันที่ 17 สิงหาคม 2559

Eriosolena composita (L.f.) Tiegh.

Thymelaeaceae

ไม้พุ่มหรือไม้ต้น สูงได้ถึง 10 ม. ใบเรียงเวียน รูปรีถึงรูปขอบขนาน ยาวได้ถึง 14 ซม. ปลายและโคนแหลม แผ่นใบด้านล่างมีนวล ก้านใบยาว 2–5 มม. ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่นออกตามซอกใบ ก้านช่อยาว 2–5 ซม. ใบประดับสีเขียวมีสีแดงแต้ม มี 2–4 ใบ รูปไข่ ยาว 0.8–1 ซม. ร่วงเร็ว แต่ละช่อมี 6–14 ดอก ดอกไร้ก้าน ไม่มีกลีบดอก กลีบเลี้ยงสีขาวหรือครีม หลอดกลีบยาว 0.6–1.2 ซม. มี 4 กลีบ เรียงซ้อนเหลื่อม รูปไข่ ยาว 2–4 มม. ด้านนอกมีขนคล้ายไหม เกสรเพศผู้ 8 อัน เรียง 2 วง วงบนยื่นพ้นปากหลอดกลีบเล็กน้อย ก้านชูอับเรณูสั้น จานฐานดอกรูปถ้วย จักมน รังไข่มี 1 ช่อง ปลายรังไข่และก้านเกสรเพศเมียมีขน ยอดเกสรรูปโล่ ไม่ยื่นพ้นปากหลอดกลีบ ผลสดมีหลายเมล็ด รูปรี ยาว 0.8–1.5 ซม. สุกสีดำ

พบที่อินเดีย จีนตอนใต้ พม่า ภูมิภาคอินโดจีนและมาเลเซีย ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามป่าดิบเขา ความสูงถึงประมาณ 2000 เมตร

สกุล Eriosolena Blume มี 2 ชนิด พบเฉพาะในเอเชีย ในไทยมีชนิดเดียว ต่างจากสกุล Daphne ที่ช่อดอกออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ก้านช่อยาว ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “erio” ขนคล้ายแกะ และ “sole” โคน ตามลักษณะหลอดกลีบเลี้ยงด้านนอกมีขนหนาแน่น

ชื่อพ้อง  Scopolia composita L.f., Daphne composita (L.f.) Gilg

เข็มขาวป่า: ดอกออกเป็นช่อกระจุกแน่น ก้านช่อดอกยาว ผลสุกสีดำ (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา, สุคนธ์ทิพย์ ศิริมงคล)

เข็มขาวป่า
วันที่ 17 สิงหาคม 2559

Daphne sureil W.W.Sm. & Cave

Thymelaeaceae

ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 4 ม. ใบเรียงเวียน รูปรีถึงรูปใบหอก หรือแกมรูปไข่ ยาว 5–14 ซม. ปลายและโคนแหลม ก้านใบยาว 0.5–1 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น ออกที่ปลายกิ่ง ไร้ก้านช่อหรือมีก้านช่อสั้น ๆ ใบประดับรูปไข่ ยาว 0.8–1 ซม. ร่วงเร็ว แต่ละช่อมี 5–14 ดอก ก้านดอกยาว 1–2 มม. กลีบเลี้ยงสีขาว หลอดกลีบยาว 1–1.5 ซม. ปลายแยกเป็น 4 กลีบ รูปไข่ ขนาดไม่เท่ากัน ยาว 5–8 มม. ด้านนอกมีขนประปราย ไม่มีกลีบดอก เกสรเพศผู้ 8 อัน เรียง 2 วง วงล่างติดประมาณกึ่งกลางหลอดกลีบดอก วงบนติดบนปากหลอดกลีบดอก ไร้ก้านชูอับเรณูหรือมีก้านสั้นมาก อับเรณูยาว 1–2 มม. จานฐานดอกรูปถ้วย ขอบจัก รังไข่มี 1 ช่อง ยอดเกสรรูปโล่ ผลสดมีหลายเมล็ด รูปรี ยาว 0.8–1.5 ซม. สุกสีแดง

พบที่อินเดีย เนปาล จีนตอนใต้ บังกลาเทศ และพม่า ในไทยพบทางภาคเหนือที่เชียงใหม่ ขึ้นตามป่าดิบเขา ความสูง 1200–2200 เมตร

สกุล Daphne L. มีประมาณ 95 ชนิด พบในเอเชียโดยเฉพาะจีน มีหลายชนิดนิยมปลูกเป็นไม้ประดับ ดอกมีกลิ่นหอม ต่างจากสกุล Eriosolena และ Wikstroemia ที่ก้านช่อไร้ก้านหรือมีก้านสั้นมากและออกตามซอกใบ ในไทยมีชนิดเดียว ส่วน D. composita (L.f.) Gilg ปัจจุบันให้เป็นชื่อพ้องของ Eriosolena composita (L.f.) Tiegh. ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “daphne” ที่ใช้เรียก Laurus nobilis L.

เข็มขาวป่า: ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น ออกที่ปลายกิ่ง ก้านช่อดอกสั้น กลีบเลี้ยงสีขาว มี 4 กลีบ ไม่มีกลีบดอก ผลรูปรี (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)



เอกสารอ้างอิง

Peterson, B. (1997). Thymelaeaceae (Daphne composita). In Flora of Thailand Vol. 6(3): 243–244.

Peterson, B. (1997). Thymelaeaceae (Daphne). In Flora of Thailand Vol. 6(3): 243–245.

Wang, Y. and M.G. Gilbert. (2007). Thymelaeaceae (Eriosolena). In Flora of China Vol. 13: 246.

Wang, Y., M.G. Gilbert, B.F. Mathew and C. Brickell. (2007). Thymelaeaceae (Daphne). In Flora of China Vol. 13: 230, 241.