ไม้พุ่มรอเลื้อยหรือไม้เถาเนื้อแข็ง ลำต้นมีหนาม ใบประกอบ 2 ชั้น ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น กลีบเลี้ยงและกลีบดอก แผ่นกลีบเชื่อมติดกัน ปลายส่วนมากแยก 5 แฉก ขนาดเล็ก เกสรเพศผู้จำนวนมาก แยกกัน รังไข่มีช่องเดียว ก้านเกสรเพศเมียเรียวยาว ยอดเกสรขนาดเล็ก ออวุลจำนวนมาก ผลเป็นฝักแบน ส่วนมากตรง พบน้อยที่ม้วนงอ ผิวเมล็ดมีรอยรูปตัวยู

สกุล Senegalia อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Mimosoideae เผ่า Acacieae แยกออกมาจากสกุล Acacia ตามลักษณะใบประกอบ 2 ชั้น ลำต้นมีหนาม ฝักแบน ส่วนมากตรง มีประมาณ 200 ชนิด พบทั่วไปในเขตร้อน ในไทยมี 13 ชนิด ชื่อสกุลตั้งตามชื่อประเทศเซเนกัล

ไม้เถาเนื้อแข็ง กิ่งมีขนกำมะหยี่หรือขนสั้นนุ่ม หูใบรูปหัวใจ ยาว 3–8 มม. ร่วงเร็ว ใบประกอบแกนกลางยาว 6–16 ซม. ก้านยาว 1–5 ซม. มีต่อมด้านบนประมาณจุดกึ่งกลาง ใบประกอบย่อยมี 4–10 คู่ ยาว 2–9 ซม. มีต่อมระหว่างใบประกอบย่อยคู่ที่ 1–3 ก้านใบสั้น ใบย่อยมี 10–35 คู่ รูปใบหอก เบี้ยว ยาว 0.4–1.3 ซม. ปลายแหลมหรือกลม มีติ่งแหลม โคนตัด แผ่นใบด้านล่างมักมีขนคล้ายไหม ขอบมีขนอุย ไร้ก้าน ช่อดอกสีขาวออกตามซอกใบ บางครั้งแยกแขนง ใบประดับย่อยยาว 0.5–1 มม. กลีบเลี้ยงยาว 2–3 มม. เกลี้ยงหรือมีขนละเอียด กลีบดอกยาว 3–4 มม. รังไข่เกลี้ยงหรือมีขนคล้ายไหม มีก้านสั้น ๆ ฝักรูปแถบ ยาว 10–15 ซม. เปลือกหนา แห้งย่น เมล็ดรูปรีกว้าง ยาว 0.6–1 ซม.

พบที่อินเดีย ภูมิภาคอินโดจีนและมาเลเซีย นิวกินี และฟิลิปปินส์ ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามป่าเบญจพรรณ หรือป่าโปร่ง ความสูงถึงประมาณ 1400 เมตร ฝักแห้งแช่น้ำให้กลิ่นหอมใช้ในพิธีมงคล เปลือกบดใช้เบื่อปลา

ชื่อพ้อง  Mimosa rugata Lam., Acacia concinna (Willd.) DC., A. rugata Buch.-Ham. ex Benth.

ชื่ออื่น   ส้มขอน (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน); ส้มป่อย (ภาคเหนือ)