ไม้พุ่มหรือไม้เถา ตามีเกล็ดประดับ 1 หรือหลายคู่ ใบเรียงตรงข้ามหรือรอบข้อ ช่อดอกแบบช่อกระจุกหรือช่อกระจุกแยกแขนง ออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง บางครั้งใบเชื่อมติดกันคล้ายวงใบประดับ ช่อกระจุกมักลดรูปมี 2 ดอก ใบประดับย่อยไม่มีหรือมี 2 คู่ บางครั้งเชื่อมติดกันหุ้มรังไข่ กลีบเลี้ยงส่วนมากมี 5 กลีบ หรือขอบเรียบ ดอกรูประฆังหรือรูปกรวย รูปปากเปิด กลีบบน 4 กลีบ กลีบล่าง 1 กลีบ ด้านในหลอดกลีบดอกมีน้ำต้อย เกสรเพศผู้ 5 อัน ก้านชูอับเรณูเชื่อมติดตลอดหลอดกลีบดอก อับเรณูติดด้านหลัง รังไข่ใต้วงกลีบ ช่วงครึ่งล่างมี 3 ช่อง ช่วงครึ่งบนมีช่องเดียว ก้านเกสรเพศเมียเรียวยาว ยอดเกสรเป็นตุ่ม ผลสดมีหลายเมล็ด ออกเป็นคู่ มักมีใบประดับขยายหุ้มผล

สกุล Lonicera มีประมาณ 180 ชนิด พบในอเมริกาเหนือ ยุโรป แอฟริกา และเอเชีย ในไทยมีพืชพื้นเมือง 6 ชนิด และเป็นไม้ประดับ 2 ชนิด คือ สายน้ำผึ้ง L. japonica Thunb. และ L. periclymenum L. มีหลายสายพันธุ์ ชื่อสกุลตั้งตามนักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมัน Adam Lonitzer (Lonicer) (1528–1586) ชื่อสามัญของสกุลคือ Honeysuckle เรียกโดยเข้าใจคลาดเคลื่อนว่าผึ้งได้น้ำหวานจากดอกของพืชสกุลนี้ หลายชนิดที่ใช้ในพิธีกรรมทางศาสนากรีกโบราณ และหลายชนิดมีสรรพคุณลดน้ำตาลในเลือด

ไม้เถา มีขนสีน้ำตาลอมเหลืองตามกิ่ง แผ่นใบ ก้านใบ ก้านช่อดอก กลีบเลี้ยง ใบรูปไข่ รูปขอบขนาน หรือรูปใบหอก ยาว 3–8 ซม. ปลายแหลมหรือแหลมยาว โคนกลมหรือเว้าตื้น ขอบใบมีขนครุย ก้านช่อยาวได้ถึง 4 ซม. ช่อดอกช่วงปลายกิ่งสั้น ใบประดับคล้ายใบ รูปรีหรือรูปไข่ ยาว 1–3 ซม. ใบประดับย่อยขนาดเล็ก กลีบเลี้ยงรูปสามเหลี่ยมขนาดเล็ก ดอกสีขาวเปลี่ยนเป็นสีเหลือง ยาว 3–5 ซม. ด้านนอกมีขนต่อม หลอดกลีบดอกยาว 1.5–3 ซม. แฉกลึก กลีบบนขนาดไม่เท่ากัน ยาว 2–8 มม. กลีบล่างพับงอกลับ เกสรเพศผู้และเพศเมียยื่นออกยาวเท่า ๆ กลีบดอก ผลกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 6–7 มม. สุกสีม่วงอมดำเป็นมันวาว เมล็ดรูปรี ยาวประมาณ 3 มม. ผิวมีหลุมตื้น ๆ

มีถิ่นกำเนิดในญี่ปุ่น เกาหลี และจีน เป็นไม้ประดับหรือขึ้นเป็นวัชพืช แยกเป็น var. chinensis (P. Watson) Baker กลีบดอกด้านนอกมีสีม่วง ด้านในสีขาว พบเฉพาะในจีน ผลมีพิษถ้ากินในปริมาณมาก

ชื่อสามัญ  Japanese honeysuckle

ชื่ออื่น   กิมงึงฮวย (จีน); สายน้ำผึ้ง (กรุงเทพฯ)

ไม้เถา มีขนสีน้ำตาลอมเหลืองประปรายตามกิ่ง เส้นแขนงใบด้านล่าง ก้านใบ กลีบเลี้ยง ก้านช่อดอก และใบประดับ ใบรูปรี รูปขอบขนาน หรือแกมรูปไข่ ยาว 2–7.5 ซม. ปลายแหลมหรือแหลมยาว โคนกลมหรือเว้าตื้น ก้านช่อสั้น มีใบคล้ายวงใบประดับ ใบประดับรูปใบหอก ยาว 0.5–3 มม. ใบประดับย่อยรูปไข่ขนาดเล็ก กลีบเลี้ยงรูปสามเหลี่ยมขนาดเล็ก ดอกสีขาวเปลี่ยนเป็นสีเหลือง มีกลิ่นหอม ยาว 3–4.5 ซม. ด้านนอกเกลี้ยงหรือมีขนสั้นนุ่ม หลอดกลีบดอกยาว 2.5–4 ซม. แฉกตื้น ๆ กลีบบนคู่ข้างยาวประมาณ 3 มม. กลีบคู่กลางตื้นกว่าเล็กน้อย กลีบล่างยาวประมาณ 8 มม. พับงอกลับ เกสรเพศผู้และเกสรเพศเมียยื่นพ้นหลอดกลีบดอกเล็กน้อย ผลเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 5 มม. สุกสีแดง

พบที่จีน และพม่า ในไทยพบทางภาคเหนือที่เชียงใหม่ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่เลย ชัยภูมิ ภาคตะวันออกและภาคกลางที่เขาใหญ่ จังหวัดนครราชสีมาและนครนายก ขึ้นตามชายป่าดิบแล้งและป่าดิบเขา ความสูงถึงประมาณ 1500 เมตร คล้ายกับหญ้าช้างน้อย L. siamensis Gamble ที่แผ่นใบด้านล่างและใบประดับมีขนหนาแน่น

ไม้พุ่มรอเลื้อย กิ่งสีน้ำตาลแดง เกลี้ยงหรือมีขนหยาบสั้น ๆ ใบรูปรีหรือรูปไข่ ยาว 7–15 ซม. ปลายแหลม แหลมยาว หรือเป็นติ่งแหลม โคนกลม ตัด หรือแหลม แผ่นใบมักมีจุดสีขาวกระจายทั้งสองด้านโดยเฉพาะเส้นกลางใบ เส้นแขนงใบข้างละ 4–6 เส้น ก้านใบสีม่วงอมเขียว ยาว 1–2.5 ซม. ก้านช่อยาวได้ถึง 1.5 ซม. ใบประดับยาวประมาณ 1.5 มม. กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นหลอดยาว 5–8 มม. กลีบรูปสามเหลี่ยม ยาว 0.5–2 มม. ดอกสีขาวครีมเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอมส้ม มีกลิ่นหอม ยาว 9–12 ซม. หลอดกลีบยาว 5–7 ซม. แฉกลึก กลีบบน 4 กลีบ ม้วนงอ กลีบคู่ข้างแฉกลึกกว่ากลีบกลาง กลีบกลางแฉกลึก 5–6 มม. กลีบล่างม้วนงอ เกสรเพศผู้และเกสรเพศเมียยื่นยาวเท่า ๆ หรือสั้นกว่ากลีบดอกเล็กน้อย มีขนสั้นนุ่ม ผลกลมหรือรูปไข่กว้าง ยาวประมาณ 2.5 ซม. เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1.8 ซม.

พบที่พม่า จีนตอนใต้ และภาคเหนือของไทยที่ดอยสุเทพ ดอยเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ และแม่วงก์ จังหวัดกำแพงเพชร ขึ้นตามที่โล่งในป่าดิบเขา ความสูง 1300–1900 เมตร

ชื่อสามัญ  Giant Burmese honeysuckle