สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

พุดทุ่ง

พุดทุ่ง  สกุล
วันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2560

Holarrhena R.Br.

Apocynaceae

ไม้พุ่มหรือไม้ต้น ส่วนต่าง ๆ มีน้ำยางสีขาว ใบเรียงตรงข้าม ช่อดอกแบบช่อกระจุก ออกตามปลายกิ่งหรือซอกใบใกล้ปลายกิ่ง กลีบเลี้ยง 5 กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน กลีบดอก 5 กลีบ เรียงซ้อนทับด้านขวาในตาดอก ดอกบานรูปดอกเข็ม เกสรเพศผู้ 5 อัน ติดใกล้โคนหลอดกลีบดอก ไม่แนบติดเกสรเพศเมีย ก้านชูอับเรณูสั้น ไม่มีจานฐานดอก รังไข่มี 2 คาร์เพล แยกกัน เกลี้ยงหรือมีขนประปราย ปลายเชื่อมติดกันเป็นก้านเกสรเพศเมีย ออวุลจำนวนมาก ผลแตกแนวเดียวออกเป็นคู่ มีช่องอากาศกระจาย เมล็ดรูปแถบ ปลายมีขนกระจุก

สกุล Holarrhena มี 4 ชนิด พบในแอฟริกาและเอเชีย ในไทยมี 2 ชนิด อีกชนิดคือ โมกใหญ่ H. pubescens Wall. ex G.Don ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “holos” ทั้งหมด และ “arrhen” เพศชาย หมายถึงเกสรเพศผู้อยู่ภายในหลอดกลีบดอกทั้งหมด


พุดทุ่ง
วันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2560

Holarrhena curtisii King & Gamble

Apocynaceae

ไม้พุ่ม สูงได้ถึง 2.5 ม. มีขนสั้นนุ่มตามกิ่งอ่อน แผ่นใบ และกลีบเลี้ยง ใบรูปรีหรือรูปไข่กลับ ยาว 4.2–11.5 ซม. ปลายมน กลม มีติ่งแหลมหรือเว้า โคนมนหรือเรียวสอบ ใบคู่แรกมักจะมีขนาดเล็ก ปลายเว้าตื้น ก้านใบยาว 1–4 มม. ช่อดอกออกที่ปลายกิ่ง ยาว 2.5–5.5 ซม. ก้านช่อยาว 0.5–1 ซม. ก้านดอกยาว 1–1.5 ซม. กลีบเลี้ยงรูปแถบ โคนกลีบมีต่อมหรือไม่มี ดอกสีขาว หลอดกลีบดอกยาว 0.8–2 ซม. กลีบรูปรี รูปขอบขนาน หรือแกมรูปไข่กลับ ยาว 1–2.3 ซม. ก้านชูอับเรณูสั้นกว่าอับเรณู โคนมีขนสั้นนุ่ม อับเรณูยาว 1.2–2 มม. ผลตั้งขึ้น ยาวได้ถึงประมาณ 25 ซม. ก้านผลยาว 2.5–4 ซม. เมล็ดมีขนสั้นนุ่ม

พบที่เวียดนาม ลาว กัมพูชา และคาบสมุทรมลายู ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามชายป่าดิบชื้น ป่าดิบแล้ง ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ป่าโกงกาง หรือที่โล่งใกล้แหล่งน้ำ ความสูงถึงประมาณ 300 เมตร หรือพบเป็นไม้ประดับ เปลือกและรากมีสรรพคุณรักษาโรคบิดและท้องร่วง

ชื่อพ้อง  Holarrhena densiflora Ridl, H. similis Craib

ชื่ออื่น   ถั่วหนู (สุราษฎร์ธานี); นมราชสีห์, นมเสือ (พิษณุโลก); น้ำนมเสือ (จันทบุรี); พุดทอง (ภาคใต้); พุดทุ่ง, พุดนา (ราชบุรี, ภาคกลาง); พุดน้ำ (สุราษฎร์ธานี); พุดป่า (ลำปาง); มูกน้อย, มูกนั่ง, มูกนิ่ง (ภาคเหนือ); โมกเตี้ย (ภาคใต้); โมกน้อย, โมกนั่ง (ภาคเหนือ); สรรพคุณ (สงขลา); หัสคุณเทศ (พังงา); หัสคุณใหญ่ (สุราษฎร์ธานี)

พุดทุ่ง: ถิ่นที่อยู่ตามที่โล่งใกล้แหล่งน้ำ ใบเรียงตรงข้าม ช่อดอกออกที่ปลายกิ่ง ผลแตกแนวเดียวออกเป็นคู่ ตั้งขึ้น (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา, ปรีชา การะเกตุ)



เอกสารอ้างอิง

Middleton, D.J. (1999). Apocynaceae. In Flora of Thailand 7(1): 72–75.