ไม้พุ่มสูง 1–4 ม. หูใบยาว 2–3 มม. ใบรูปไข่ ยาว 2–9 ซม. ปลายแหลมหรือมน โคนกลมหรือตัด แผ่นใบด้านล่างสีเขียวอ่อน ก้านใบยาว 2–3 มม. ดอกสีเขียวอมเหลืองหรือแดง กลีบหนา ดอกเพศผู้เส้นผ่านศูนย์กลาง 0.5–1.8 ซม. ก้านดอกยาว 0.5–1.3 ซม. ดอกเพศเมียเส้นผ่านศูนย์กลาง 0.5–1 ซม. ก้านดอกยาวประมาณ 3 มม. ขยายในผลได้ถึง 1.4 ซม. กลีบเลี้ยงกลีบเล็กยาว 2–4 มม. กลีบใหญ่ยาว 2.5–5.5 ซม. เรียวแคบกว่าเล็กน้อย ยอดเกสรเพศเมียยาวประมาณ 1.2 มม. บานออกตามแนวระนาบ ม้วนงอ ผลรูปรีกว้างเกือบกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 1–1.5 ซม. เกลี้ยง สีขาว เมล็ดยาว 7–8 มม. (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ ครามน้ำ, สกุล)
พบที่อินเดีย ศรีลังกา จีนตอนใต้ พม่า ภูมิภาคอินโดจีนและมาเลเซีย นิวกินี ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามชายป่า ที่โล่ง ความสูงถึงประมาณ 600 เมตร ใบและดอกบำรุงสุขภาพ แก้ไอ รากแก้ปัสสาวะอักเสบ ลดไข้ ช่วยป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจ และความดันโลหิตสูง
|
ชื่อพ้อง Clutia androgyna L., Sauropus androgynus (L.) Merr.
|
|
ชื่อสามัญ Sweet leaf bush
|
ชื่ออื่น ก้านตง, จ๊าผักหวาน (ภาคเหนือ); โถหลุ่ยกะนีเด๊าะ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน); นานาเซียม (มาเลย์-สตูล); ผักหวาน (ทั่วไป); ผักหวานใต้ใบ (สตูล); ผักหวานบ้าน (ทั่วไป); มะยมป่า (ประจวบคีรีขันธ์)
|
|
ผักหวานบ้าน: ใบเรียงสลับระนาบเดียว ดอกสีเขียวอมเหลืองหรือแดง กลีบเลี้ยง 6 กลีบ หนา ติดทน ก้านดอกในดอกเพศเมียขยายยาวในผล ผลแก่สีขาว (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)
|
|