สารานุกรมพืชในประเทศไทย (ฉบับย่อ)
(Concise Encyclopedia of Plants in Thailand)


หมวดตัวอักษร 


Index to botanical names


ค้นหาคำศัพท์
ค้นหาคำศัพท์   

ผักกระเฉด

ผักกระเฉด  สกุล
วันที่ 30 มกราคม 2560

Neptunia Lour.

Fabaceae

ไม้ล้มลุก ขึ้นบนดินหรือลอยในน้ำ หูใบไม่เป็นหนาม ใบประกอบ 2 ชั้น ไวต่อการสัมผัส ใบย่อยเรียงตรงข้าม ดอกออกเป็นช่อกระจุกแน่น ทรงกลมหรือรี ดอกสมบูรณ์เพศเฉพาะดอกด้านบน กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น 5 แฉก กลีบดอก 5 กลีบ เกสรเพศผู้ 10 อัน ผลติดกันเป็นกระจุก ฝักแบน เมล็ดรูปรี แบน ๆ สีน้ำตาล

สกุล Neptunia อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Mimosoideae มีประมาณ 13 ชนิด พบในเขตร้อน ในไทยพบเป็นวัชพืช 3 ชนิด ชื่อสกุลมาจาก Neptunus เทพเจ้าแห่งน้ำของชาวโรมัน


ผักกระเฉด
วันที่ 30 มกราคม 2560

Neptunia oleracea Lour.

Fabaceae

ไม้ล้มลุก ลำต้นมีนวมสีขาว หูใบรูปหัวใจเบี้ยว ยาว 4–8 มม. ใบประกอบมี 2–4 ใบประกอบย่อย แกนกลางใบประกอบยาว 3.5–8 ซม. ก้านใบประกอบยาว 2–4 ซม. ไม่มีต่อม ใบย่อยมีไม่เกิน 20 คู่ รูปขอบขนาน เบี้ยว ยาว 0.4–1 ซม. ปลายมีติ่ง โคนตัด ก้านช่อยาว 12–30 ซม. มี 30–50 ดอก ดอกที่เป็นหมันกลีบเลี้ยงยาว 0.1–1.5 มม. กลีบดอกยาว 2–3.5 มม. เกสรเพศผู้เป็นหมันรูปเส้นด้าย ยาว 0.7–1.5 ซม. ดอกสมบูรณ์เพศ กลีบเลี้ยงยาว 2–3 มม. กลีบดอกยาว 3–4.5 มม. เกสรเพศผู้ยาว 6–9 มม. รังไข่เกลี้ยง มีก้าน ฝักรูปขอบขนาน ยาว 2–4 ซม. มี 4–20 เมล็ด รูปไข่ ยาว 4–5 มม.

มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาใต้ คล้ายกับผักกระฉูด N. plena (L.) Benth. ใบย่อยมีมากกว่า 20 คู่ ยอดอ่อนกินได้แต่เหนียวกว่าผักกระเฉด ขึ้นเป็นวัชพืชทั่วไป

ชื่อสามัญ  Water Mimosa

ชื่ออื่น   ผักกระเฉด (ภาคกลาง); ผักฉีด (ภาคใต้); ผักรู้นอน (ภาคกลาง); ผักหนอง (ภาคเหนือ); ผักหละหนอง (แม่ฮ่องสอน)

ผักกระเฉด: ใบประกอบมี 2–4 ใบประกอบย่อย ใบย่อยมีไม่เกิน 20 คู่ รูปขอบขนาน เบี้ยว (ภาพ: มานพ ผู้พัฒน์)

ผักกระเฉดโคก
วันที่ 30 มกราคม 2560

Neptunia javanica Miq.

Fabaceae

ไม้ล้มลุก ทอดเลื้อย ยาวได้ถึง 1 ม. หูใบรูปหัวใจ ยาว 2–3 มม. ใบประกอบมี 1–3 ใบประกอบย่อย แกนกลางใบประกอบยาว 1–3 ซม. ต่อมไม่ชัดเจน ก้านใบยาว 0.5–1.5 ซม. ใบย่อยมี 7–20 คู่ รูปขอบขนาน เบี้ยว ยาว 0.2–0.8 ซม. ปลายมีติ่ง โคนตัด ก้านช่อยาว 3–7 ซม. มี 13–15 ดอก ดอกที่เป็นหมันกลีบเลี้ยงยาว 0.8–1.3 มม. กลีบดอกรูปรีหรือรูปใบหอก ยาว 1.8–2.3 มม. เกสรเพศผู้เป็นหมันรูปเส้นด้าย ยาว 5–8 มม. ดอกสมบูรณ์เพศกลีบเลี้ยงยาว 1.8–2.5 มม. กลีบดอกรูปขอบขนานหรือรูปใบหอก ยาว 3–4 มม. เกสรเพศผู้ยาว 4–5.5 มม. รังไข่เกลี้ยง ไร้ก้าน ฝักแบน โค้ง ยาว 3–5 ซม. มี 7–11 เมล็ด รูปรี ยาว 3–4 มม.

พบที่พม่า ภูมิภาคอินโดจีน ชวา และติมอร์ ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามที่โล่ง แห้งแล้งหรือชื้นแฉะ ความสูงไม่เกิน 200 เมตร

ชื่ออื่น   กาเสดโคก (อุดรธานี); ผักกระเฉดโคก (ทั่วไป); แห้วระบาด (ปราจีนบุรี)

ผักกระเฉดโคก: ใบประกอบมี 1–3 ใบประกอบย่อย ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น ทรงกลม (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)

ผักกระเฉดนก
วันที่ 2 ตุลาคม 2560

Chamaecrista mimosoides (L.) Greene

Fabaceae

ดูที่ โสนน้อย



เอกสารอ้างอิง

Nielsen, I.C. (1985). Leguminosae-Mimosoideae. In Flora of Thailand Vol. 4(2): 146–149.