ไม้ล้มลุก เหง้าสั้น รากมีหัวใต้ดิน ใบเรียงสลับระนาบเดียว กาบเรียงซ้อนเหลื่อม มีขนสั้นนุ่ม มีลิ้นกาบ ช่อดอกออกจากเหง้าแบบช่อเชิงลด ไม่มีใบประดับและใบประดับย่อย ดอกออกเดี่ยว ๆ บนแกนช่อ กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นหลอด แฉกลึกด้านเดียว ปลายแยก 3 แฉกตื้น ๆ ติดทน กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาวกว่าหลอดกลีบเลี้ยง มี 3 กลีบ กลีบรูปขอบขนานแกมรูปไข่ พับงอกลับ แผ่นเกสรเพศผู้ที่เป็นหมันด้านข้างรูปไข่กลับเกือบกลม กลีบปากปลายแยก 3 แฉก กลีบกลางเรียวยาว ปลายกลีบเว้าตื้น โคนมีต่อม 2 ต่อมรูปเส้นด้าย ติดก้านเกสรเพศเมีย ก้านเกสรเพศผู้ 1 อัน ยาวกว่ากลีบปาก โค้งงอ อับเรณูรูปแถบ กางออก ยอดสันสั้น ไม่มีรยางค์ด้านข้าง รังไข่มีขนสั้นนุ่ม ผลแห้งแตก มีขนสั้นนุ่ม ปลายมีกลีบเลี้ยงติดทน เมล็ดกลม มีเยื่อหุ้มสีขาว

สกุล Gagnepainia มี 2 ชนิด พบในภูมิภาคอินโดจีนและพม่า ชื่อวิทยาศาสตร์มักสับสนกัน ชื่อที่ถูกต้องคือ G. godefroyi (Baill.) K.Schum. ดอกสีขาว และ G. harmandii (Baill.) K.Schum. ดอกสีเขียว ส่วน G. thoreliana (Baill.) K.Schum. เป็นชื่อพ้องของชนิดที่สอง (Jana Leong-Skornickova, pers. comm.) ชื่อสกุลตั้งตามนักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศส Francois Gagnepain (1866–1952)

ไม้ล้มลุก ใบรูปขอบขนาน รูปใบหอก หรือแกมรูปไข่กลับ ยาว 20–35 ซม. ปลายแหลม มีติ่ง แผ่นใบเกลี้ยง ก้านใบยาวได้ถึง 10 ซม. ช่อดอกยาว 30–40 ซม. มีขนสั้นนุ่ม ดอกสีขาวหรืออมม่วง กลีบเลี้ยงยาวประมาณ 1.5 ซม. หลอดกลีบดอกยาว 1.8–2 ซม. กลีบหลังยาวประมาณ 1 ซม. กลีบคู่ข้างสั้นกว่าเล็กน้อย แผ่นเกสรเพศผู้ที่เป็นหมันยาวเท่า ๆ กลีบข้าง ขอบมีสีเหลืองแต้ม กลีบปากกลีบกลางยาวประมาณ 4 มม. กลีบด้านข้างรูปไข่กว้าง ยาวประมาณ 3 มม. มีรยางค์สั้น ๆ 4 อัน อับเรณูยาวประมาณ 4 มม. ผลรูปไข่ ยาว 2–3 ซม.

พบในภูมิภาคอินโดจีน และพม่า ในไทยพบทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันตกเฉียงใต้ ขึ้นตามป่าเบญจพรรณที่เป็นหินปูน ความสูงถึงประมาณ 500 เมตร

ชื่อพ้อง  Hemiorchis godefroyi Baill.

ชื่ออื่น   กำเบ้อ (ภาคเหนือ) ส่วน ว่านมรกต (กรุงเทพฯ) เป็นชื่อของชนิด Gagnepainia harmandii (Baill.) K. Schum.

ไม้ล้มลุก ใบรูปขอบขนานยาว 10–30 ซม. ก้านยาวได้ถึง 13 ซม. แผ่นใบมีขนสั้นนุ่มทั้งสองด้าน ด้านบนมีเส้นสีขาวแซม ช่อดอกยาว 15–40 ซม. มีขนสั้นนุ่ม ดอกสีเขียว กลีบเลี้ยงยาว 1–1.8 ซม. หลอดกลีบดอกยาว 1.5–2 ซม. กลีบดอกยาวเท่า ๆ กัน ยาว 6–9 มม. หรือกลีบข้างสั้นกว่าเล็กน้อย แผ่นเกสรเพศผู้ที่เป็นหมันยาวเท่า ๆ กลีบดอก กลีบปากกลีบกลางคล้ายรูปกระบอง ยาว 2–3 มม. กลีบด้านข้างกว้างและยาวกว่าเล็กน้อย มีรยางค์ 2 อัน อับเรณูยาวประมาณ 4 มม. ผลรูปไข่ ยาว 2–3.5 ซม.

พบในภูมิภาคอินโดจีน ในไทยพบกระจายห่าง ๆ ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก ภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงใต้ ขึ้นตามป่าดิบแล้งผสมเต็งรัง และป่าเบญจพรรณ ความสูงถึงประมาณ 700 เมตร

ชื่อพ้อง  Hemiorchis thoreliana Baill., Gagnepainia thoreliana (Baill.) K.Schum.