:: วิสัยทัศน์ ::

“มุ่งสู่การเป็นหมู่บ้านที่มีแผนการจัดการทรัพยากรสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน โดยชุมชนบน พื้นฐานเศรษฐกิจอย่าง พอเพียงแบบพึ่งตนเอง”

:: ประวัติหมู่บ้าน ::

หมู่บ้านทุ่งต้นงิ้ว ได้เริ่มก่อตั้งเมื่อประมาณ 4 ช่วงอายุคน ผู้ก่อตั้งหมู่บ้านไม่ทราบ แน่ชัดว่า เป็นใคร ลักษณะการตั้งถิ่นฐานของราษฎรนั้นพบว่า ผู้เฒ่าผู้แก่หรือผู้ที่ชาวบ้านให้การยอมรับนับถือในหมู่บ้านนั้นมักจะปลูกบ้านอยู่ใกล้กับแหล่งที่ทำกินและใกล้กับลำห้วย ซึ่งเมื่อเริ่มก่อตั้งหมู่บ้าน ทุ่งต้นงิ้วนั้นมีประชากรประมาณ 13 ครัวเรือน และได้เพิ่มจำนวนประชากรมากขึ้นเรื่อย ๆ จนปัจจุบัน มีประชากรอาศัยอยู่ในหมู่บ้านถึง 98 ครัวเรือน รวม 469 คน

:: ที่ตั้ง  ::

ท้องที่ หมู่ที่ 11 ตำบลแม่ตื่น อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ พิกัดตามแผนที่ มาตราส่วน 1 : 50,000 47 Q MV 381 – 072 ระวาง 4643 – I อาณาเขต มีอาณาเขตบริเวณเป็นเนื้อที่ประมาณ 22 ตารางกิโลเมตร ทิศเหนือ ติดกับบ้านบรอโกร ตำบลแม่ตื่น อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ ทิศใต้ ติดกับบ้านเลอะตอ , บ้านห้วยโม่ง อำเภอแม่ระมาด จังหวัดตาก ทิศตะวันออก ติดกับบ้านป่าดง , บ้านแม่ตื่นน้อย ตำบลแม่ตื่น อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ ทิศตะวันตก ติดกับ ตำบลแม่ต้าน อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก

:: การคมนาคม ::

เส้นทางการคมนาคมจากจังหวัดเชียงใหม่ ไปตามทางหลวงแผ่นดินสาย เชียงใหม่ – ฮอด – แม่สะเรียง หมายเลข 108 เป็นระยะทางประมาณ 138 กิโลเมตร ถึงทางแยกซ้ายไปอำเภออมก๋อย และต่อไปยังบ้านแม่ตื่นเป็นระยะทางประมาณ 123 กิโลเมตร มีสภาพถนนเป็นถนนลาดยางตลอดเส้นทาง ถึงทางแยกขวาไปบ้านทุ่งต้นงิ้ว ระยะทางประมาณ 57 กิโลเมตร มีสภาพถนนเป็นทางลูกรัง สูงชัน และแคบ การคมนาคมไม่สะดวก เดินทางได้เฉพาะรถยนต์ขนาดเล็กขับเคลื่อน สี่ล้อ และรถ จักรยานยนต์เท่านั้น

:: สภาพภูมิประเทศ  ::

ลักษณะทางกายภาพทั่วไปเป็นป่าเขาต้นน้ำ มีเขาสูงชัน หมู่บ้านอยู่กระจัดกระจาย มีลำห้วย ไหลผ่านหมู่บ้าน

:: สภาพภูมิอากาศ ::

สภาพภูมิอากาศโดยทั่วไป ฤดูฝนมีฝนตกชุกมาก ฤดูหนาว มีอากาศหนาวเย็น และในฤดูร้อนมีอากาศ ค่อนข้างร้อน ฤดูหนาว อุณหภูมิต่ำสุด 3 องศาเซลเซียส สูงสุด 16 องศาเซลเซียส ฤดูฝน ปริมาณน้ำฝน 881.4 มม. / ปี ปริมาณการตกของฝน 10 มม. การทิ้งช่วงของฝน เดือน มิถุนายน – กรกฎาคม อุณหภูมิเฉลี่ย 18 องศาเซลเซียส ฤดูร้อน อุณหภูมิต่ำสุด 22 องศาเซลเซียส สูงสุด 36 องศาเซลเซียสลักษณะดิน สภาพดินทั่วไป เป็นดินร่วนมี สีดำ (ดินดอย) ดินมีคุณภาพอุดมสมบูรณ์ เหมาะสำหรับการเกษตรกรรม

:: ทรัพยากรน้ำ  ::

บ้านทุ่งต้นงิ้วมีบ่อน้ำซึม อายุราว 100 ปี น้ำมีลักษณะใส ชาวบ้านทุ่งต้นงิ้วใช้น้ำจากบ่อนี้ ในการบริโภค มีลำห้วยไหลผ่าน 2 ลำห้วย มีน้ำไหลตลอดปี คือ 1. ลำห้วยทุ่งต้นงิ้ว เป็นลำห้วยสาขาฝั่งขวาของลำน้ำแม่ตื่น ต้นน้ำเกิดจากดอยแปเป้อ อยู่ทางตอนเหนือของหมู่บ้านปอลือเลโค๊ะ ไหลผ่านบ้านทุ่งต้นงิ้ว มีความยาวประมาณ 14 กิโลเมตร มีน้ำไหลตลอด 2. ลำห้วยเสือ เป็นลำห้วยสาขาของห้วยต้นงิ้ว ต้นน้ำเกิดจากเขาด้านทิศตะวันตก เฉียงใต้ของบ้านห้วยต้นงิ้ว มีความยาวประมาณ 3.5 กิโลเมตร มีน้ำไหลตลอดปี เป็นแหล่งน้ำอุปโภคในชุมชน

:: ทรัพยากรป่าไม้ ::

สภาพป่าไม้เป็นป่าเต็งรัง , ป่าเบญจพรรณ , ป่าดิบเขา ค่อนข้างมีความอุดมสมบูรณ์เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร แหล่งอาหาร ที่ชุมชนนำมาบริโภคในครัวเรือน พบปัญหาการแผ้วถางป่าเพื่อใช้เป็นพื้นที่ทางการเกษตร ทำไร่เลื่อนลอย และตัดไม้เพื่อสร้างบ้าน

:: ประชากร  ::

ลักษณะครอบครัว อาศัยอยู่ร่วมกันเป็นครอบครัวใหญ่จะแยกครอบครัวเมื่อแต่งงาน   ช่วงอายุ เพศหญิง เพศชาย รวม หมายเหตุ 0-10 79 72 151   11-20   61 68 129   21-30 27 41 68   31-40 28 26 54   41-50 12 21 33   51-60 12 4 16   61-70 4 8 12   71-80 3 2 5   81-90 1  - 1

:: การศึกษา  ::

จบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย จำนวน 2 คน จบการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 42 คน โรงเรียนบ้านทุ่งต้นงิ้ว เปิดทำการสอนตั้งแต่ปี พ.ศ. 2543 ซึ่งได้รับนักเรียนที่ศึกษาอยู่ในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 จากโรงเรียน กศน. และปัจจุบันโรงเรียนทุ่งต้นงิ้วได้เปิดสอนถึงระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โดยมีเป้าหมายที่จะเปิดทำการสอนจนถึงระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3

:: ประเพณี ความเชื่อ วัฒนธรรม  ::

ชาวบ้านทุ่งต้นงิ้วส่วนใหญ่ประมาณ 90 % นับถือผี และอีก 10 % นับถือศาสนาคริสต์ มีความเชื่อว่าทุกบ้านจะมีผีคอยรักษา จึงมีประเพณีการเลี้ยงผีบ้านผีเรือน ซึ่งจะจัดขึ้นทุกปี ในเดือนมีนาคม มีการร้องรำทำเพลงกันทุกบ้าน โดยมีเครื่องเซ่น คือ หมู ไก่ ขนุน ข้าว และเหล้า พิธีกรรมต่าง ๆ จะมีเครื่องเซ่นที่แตกต่างกันไป เช่น พิธีแต่งงาน และมีความเชื่อในเรื่องเกี่ยวกับการอนุรักษ์ป่าว่า ป่านั้นมี ผีป่า – ผีดอยคอยดูแลป่าอยู่ เพราะฉะนั้นหากชาวบ้านจะเข้าไปตัดไม้แต่ละครั้งจะต้องมีพิธีเลี้ยงผีป่า – ผีดอย ว่าต้องการตัดไม้ไปทำอะไร จำนวนเท่าไหร่ ดังนั้นหากไม่จำเป็นชาวบ้านจะไม่ ตัดไม้ทำลายป่า

:: เศรษฐกิจชุมชน  ::

ชาวบ้าน บ้านทุ่งต้นงิ้วเป็นชาวเขาเผ่ากระเหรี่ยง ทำอาชีพการเกษตรเพื่อยังชีพ โดยปลูกข้าว ไว้กินเองเพียงปีละ 1 ครั้ง โดยอาศัยพื้นที่ราบระหว่างหุบเขาและไหล่เขาเป็นพื้นที่เพาะปลูก มีเนื้อที่ประมาณ 1,775 ไร่ ใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ คือ การทำนาแบบขั้นบันได มีรายได้สูงสุดเฉลี่ย 2,000 บาท/ปี/ครัวเรือน

:: สภาพปัญหาหลัก ๆ ของชุมชน ::

ด้านอิ่ม - ราษฎรไม่สามารถปลูกข้าวในนา และทำการเกษตรได้ในฤดูแล้ง - ราษฎรยังมีการซื้อผัก และแหล่งอาหารโปรตีนเข้าไปบริโภคในหมู่บ้าน - ปัญหาด้านการสาธารณสุข และอนามัย ด้านอุ่น - ปัญหาด้านการศึกษา ปัจจุบันมีโรงเรียนของการประถมศึกษาเข้าไปดำเนิน การสอนถึงระดับชั้นประถมปีที่ 4 เท่านั้น ด้านอุดมการณ์ - มีการบุกรุกทำลายป่าจำนวนมาก กระจัดกระจายโดยทั่วไปเพื่อทำไร่หมุนเวียนโดยย้ายไปเรื่อย ๆ อย่างไม่มีขีดจำกัด

:: แผนการดำเนินงานสถานีพัฒนาป่าไม้บ้านทุ่งต้นงิ้ว ::

1. ด้านอิ่ม - งานธนาคารอาหารชุมชน 20 ไร่ - ส่งเสริมการเลี้ยงหมูป่าเป็นอาชีพเสริม - ส่งเสริมและสนับสนุนพันธุ์ผลไม้และพันธุ์ผักสวนครัว 2. ด้านอุ่น - รังวัดตรวจสอบพื้นที่ให้ทำกินพิเศษ - สร้างไม้ใช้สอยเพื่อชุมชน 100 ไร่ 3. ด้านการฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม (อุดมการณ์) - ปลูกป่าทั่วไป 100 ไร่ - ฝายต้นน้ำ 15 ตัว - บำรุงไม้ใช้สอยเพื่อชุมชน 100 ไร่ - บำรุงสวนป่าเพื่อการวิจัย 100 ไร่ - เพาะชำหญ้าแฝก 300,000 ต้น

:: ผลการดำเนินงาน ::

ด้านอิ่ม 1. งานธนาคารอาหารชุมชน - จัดเตรียมพื้นที่ปลูกพืชธนาคารอาหารชุมชน 20 ไร่ - เตรียมกล้าไม้ 20 ชนิด รวม 800 ต้น - ปลูกพืชป่า อาหารชุมชน 20 ชนิด รวม 800 ต้น 2. ส่งเสริมการเลี้ยงหมูป่า 1 กลุ่ม 5 คน หมูป่า 4 ตัว และขณะนี้ได้ผลผลิต จำนวน 12 ตัว 3. สนับสนุนพันธุ์ส้มโอเพื่อปลูกเป็นไม้ผลหลังบ้าน 95 ครัวเรือน ๆ ละ 2 ต้น (ได้รับ ความอนุเคราะห์พันธุ์ไม้จากเกษตรจังหวัดเชียงใหม่) 4. สนับสนุนพันธุ์ผักสวนครัว จำนวน 5 ชนิด รวม 20 ครอบครัว ๆ ละ 10 กระป๋อง 5. สนับสนุนพันธุ์พืชไร่ จำนวน 2 ชนิด รวม 20 ครอบครัว ๆ ละ 200 กรัม ด้านอุ่น 1. งานสำรวจตรวจสอบพื้นที่ให้สิทธิทำกินพิเศษ - สอบสวนสิทธิทำกินราษฎร 95 ครอบครัว - รังวัดพื้นที่ถือครองทำกิน 95 ครอบครัว ด้านพัฒนาสิ่งแวดล้อม (อุดมการณ์) 1. ปลูกป่าทั่วไป - เตรียมพื้นที่ปลูกป่า 100 ไร่ - เตรียมกล้าไม้ 20,000 กล้า - เตรียมหลักปลูก 20,000 กล้า - ปลูกต้นไม้ 20,000 กล้า 2. ปลูกไม้ใช้สอย - เตรียมพื้นที่ 100 ไร่ - เตรียมกล้าไม้ 20,000 กล้า - เตรียมหลักปลูก 20,000 หลัก - ปลูกต้นไม้ 20,000 ต้น 3. เพาะชำหญ้าแฝก 30,000 กล้า 4. ฝายต้นน้ำ 15 แห่ง 5. บำรุงไม้ใช้สอยชุมชน - ทำแนวกันไฟ 2,200 เมตร - ดายวัชพืชครั้งที่ 1 100 ไร่ 6. บำรุงสวนป่าเพื่อการวิจัย - ทำแนวกันไฟ 1,900 เมตร - เฝ้าระวังไฟป่า 100 ไร่

:: ผลที่ได้รับ ::

ด้านอิ่ม - ราษฎรจำนวน 95 ครัวเรือน ปลูกไม้ผลหลังบ้าน ครัวเรือนละ 4 ต้น - ราษฎรจำนวน 20 ครัวเรือน มีผักสวนครัวบริโภคในครัวเรือน - ราษฎรจำนวน 5 ครอบครัว จะมีรายได้เสริมจากการเลี้ยงหมูป่า - ราษฎรจำนวน 95 ครัวเรือน จะได้ใช้ประโยชน์อาหารจากธนาคารอาหารชุมชน ด้านอุ่น - ราษฎรจำนวน 95 ครอบครัว จะได้รับความมั่นคงและมั่นใจในพื้นที่ทำกิน ด้านสิ่งแวดล้อม - พื้นที่ป่าไม้รับการฟื้นฟูเป็นป่าธรรมชาติและไม้ใช้สอย 200 ไร่ - มีหญ้าแฝกสำหรับอนุรักษ์ดินและน้ำในหมู่บ้าน 30,000 กล้า - มีฝายผสมผสานชะลอการไหลของน้ำ, ดักตะกอนและกระจายความชื้น 12 ตัว

:: ปัญหาอุปสรรค ::

1. ความยากลำบากในการคมนาคมโดยเฉพาะฤดูฝน ตลอดจนการติดต่อสื่อสารระหว่างกันไม่สะดวก ประกอบกับยานพาหนะในการเดินทางไม่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ 2. ราษฎรส่วนใหญ่ไม่สามารถพูดและฟังภาษาไทย นับเป็นอุปสรรคในการถ่ายทอดความรู้ รวมทั้งแนะนำการผลิตการเกษตรที่ถูกต้อง และไม่ทำลายทรัพยากร 3. ความเชื่อที่สั่งสมกันมาหลายชั่วคน ก็นับเป็นอุปสรรคสำคัญในการส่งเสริมเทคโนโลยีที่เหมาะสมเพื่อเพิ่มผลผลิต และไม่ทำลายทรัพยากร

:: ข้อเสนอแนะ และแนวทางแก้ไข ::

1. ควรจัดหาวิทยุสื่อสาร เพื่อใช้ติดต่อสื่อสารกันอย่างทันท่วงที 2. ควรขอยืมรถยนต์ขับเคลื่อนสี่ล้อ จากสถานีพัฒนาป่าไม้ห้วยปูลิง ซึ่งมี 2 คัน และปัจจุบันใช้ประจำหน่วยพิทักษ์ป่ายางเปียง 3. ปัจจุบันสถานีได้จัดจ้างบุคลากรที่สามารถสื่อภาษากะเหรี่ยง และมีคุณวุฒิทางการเกษตรมาช่วยในการส่งเสริมและถ่ายทอดประชาสัมพันธ์ อีกทั้งทำการสาธิตเทคโนโลยีที่เหมาะสม เพื่อเป็นการปรับเปลี่ยนความเชื่อของราษฎร

Back to top