โครงการพัฒนาการป่าไม้อันเนื่องมาจากพระราชดำริสวนป่าสิริกิติ์ จังหวัดเชียงใหม่

ความเป็นมา

เมื่อปีพุทธศักราช 2525 สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มีการสำรวจสภาพป่ารอบบริเวณบ้านโม่งหลวง และบ้านโม่งน้อยหมู่ที่ 10 ตำบลท่าผา อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งพระบาท สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงขีดแผนที่พระราชทาน ปรากฏว่ามีสภาพป่าน่าสงวนไว้เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร และเนื่องจากมีราษฎรอาศัยอยู่ จึงทรงให้มีการดำเนินงานปรับปรุงพื้นที่ดังกล่าว เพื่อให้เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร และพัฒนาคุณภาพชีวิตของราษฎรในพื้นที่ให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น โดยมีส่วนราชการต่าง ๆ เช่น กรมพัฒนาที่ดิน กรมปศุสัตว์ กรมส่งเสริมการเกษตร เข้ามาช่วยปฏิบัติงานเพื่อให้การพัฒนาเป็นไปได้อย่างรวดเร็ว และในการดำเนินงานของกรมป่าไม้นั้น ได้ให้ฝ่ายป้องกันรักษาป่า สำนักงานป่าไม้ เขตเชียงใหม่ ดูแลป้องกันรักษาป่า และมีส่วนอนุรักษ์ต้นน้ำดำเนินงานปลูกป่าฟื้นฟูต้นน้ำลำธาร แต่เนื่องจากราษฎรในพื้นที่ยังมีความยากจนขาดแคลนพื้นที่ทำกินอีกทั้งยังขาดพืชพรรณที่เหมาะสม ขาดแคลนแหล่งน้ำในการเพาะปลูก การที่จะให้ราษฎรหยุดยั้งการทำลายป่า และหันกลับมาอนุรักษ์ ทรัพยากรป่าไม้นี้ ส่วนอนุรักษ์ต้นน้ำได้น้อมรับนโยบาย ตามแนวพระราชดำริในโครงการป่ารักน้ำเข้ามาปฏิบัติในพื้นที่โดยให้ "คนอยู่คู่กับป่า" ด้วยการส่งเสริมให้ราษฎรมีความรู้ความเข้าใจในเรื่องของป่าไม้ ที่เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร และในแนวทางที่จะเพาะปลูกโดยไม่ต้องบุกรุกทำลายป่า สนับสนุนให้ราษฎรในพื้นที่มีแนวคิดในการอนุรักษ์ป่าให้ มีศักยภาพในการดูแลป่าด้วยตนเอง ต่อมาเมื่อวันที่ 19 กันยายน 2539 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานนามแก่หน่วยงานนี้ว่า "สวนป่าสิริกิติ์" เพื่อเป็นสิริมงคลแก่หน่วยงานที่ปฏิบัติงานด้านการอนุรักษ์และฟื้นฟูสภาพป่าให้เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร โครงการพัฒนาป่าไม้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สวนป่าสิริกิติ์ ได้ดำเนินงานตามแนวพระราชดำริของ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในการแก้ไขปัญหาทรัพยากรป่าไม้ เพื่อให้คนอยู่คู่กับป่าได้ โดยการรับการพัฒนาคุณภาพชีวิตและปลูกจิตสำนึกให้เกิดความรู้สึกหวงแหนในทรัพยากรป่าไม้ และพร้อมที่จะเป็นกำลังสำคัญในการอนุรักษ์ป่าไว้สืบไป

วัตถุประสงค์

1. เพื่อดำเนินการพัฒนาป่าไม้ตามแนวพระราชดำริ ให้คนอยู่คู่กับป่าได้โดยชุมชนมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ และพัฒนา ทรัพยากรป่าไม้
2. เพื่อวางแผนการพัฒนาและใช้ประโยชน์ที่ดินในพื้นที่ป่าไม้ โดยให้ชุมชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าไปดำเนินงานพัฒนาอย่างเป็นระบบ โดยไม่ทำลายทรัพยากรธรรมชาติ
3. เพื่อเสริมสร้างแนวคิดในการอนุรักษ์ป่าไม้ โดยชุมชน ละสนับสนุนกลุ่มอนุรักษ์ต่าง ๆ ให้เป็นแกนนำในการพัฒนาพื้นที่ป่าไม้
4. เพื่อประสานงานให้เกิดความร่วมมือระหว่างหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องให้เข้ากันอย่างเป็นระบบ
5. ปลูกฝังแนวทางและความร่วมมือในการดำเนินชีวิตของราษฎรที่อยู่อาศัยในลุ่มน้ำทั้งตอนบน ซึ่งเป็นป่าต้นน้ำลำธารตอนบนให้เกื้อกูล ซึ่งกันและกัน โดยมีความเข้าใจในการจัดการลุ่มน้ำ
6. ยกระดับคุณภาพชีวิตประชากรที่อาศัยอยู่ในลุ่มน้ำตามแนวพระราชดำริ

ที่ตั้งโครงการ

1. ที่ตั้งตำบลท่าผา, บ้านทับ, ช่างเคิ่ง, แม่นาจร, บางหินฝน, อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่
2. ขอบเขตโครงการและพื้นที่ พื้นที่ลุ่มน้ำแม่แจ่ม อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่

หน่วยงานที่รับผิดชอบโครงการ

สำนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ (ส่วนอนุรักษ์ต้นน้ำ)

แผนการปฏิบัติงานประจำปี 2545