อุทยานแห่งชาติเขาปู่ - เขาย่า มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอทุ่งสง อำเภอชะอวด   จังหวัดนครศรีธรรมราช    อำเภอห้วยยอด  อำเภอเมือง จังหวัดตรัง และกิ่งอำเภอศรีบรรพต อำเภอควนขนุน อำเภอเมือง อำเภอกงหลา จังหวัดพัทลุง ตั้งอยู่ในบริเวณเทือกเขาบรรทัด สลับซับซ้อนปกคลุมด้วยป่าดงดิบชื้นเขียวสะพรั่งทุกฤดูกาล     จนได้รับสมญานามว่า   “ป่าพรหมจรรย์”  ในตอนกลางของพื้นที่เป็นที่ราบ ซึ่งมีบ้านพักแบบทาร์ซานสร้างเรียงรายอยู่ตามริมห้วยธาร นับเป็นเอกลักษณ์ของอุทยานแห่งชาติเขาปู - เขาย่า รวมเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 694 ตารางกิโลเมตร หรือ 433,750 ไร่

ประวัติความเป็นมา

           เมื่อครั้งที่ นายผ่อง เล่งอี้    ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการกองอนุรักษ์สัตว์ป่า ได้เสนอว่า จังหวัดพัทลุง มีเขตห้ามล่าสัตว์ป่าทะเลน้อย    ซึ่งมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักดีของนักท่องเที่ยวเป็นอุทยานนกน้ำที่มีนกชนิดต่าง ๆ ที่สวยงามและหายากมากกว่า 126 ชนิดอาศัยอยู่ไม่ต่ำกว่า10,000 ตัว นอกจากนี้มีพื้นที่ป่าบริเวณเทือกเขาบรรทัด    ซึ่งเป็นป่าผืนสุดท้ายของจังหวัดพัทลุงและมีธรรมชาติหลายแห่งที่สวยงาม เช่น น้ำตกหนานปลิว น้ำตกพระยานคร น้ำตกเขาครามถ้ำมัจฉาปลาวน เป็นต้น เหมาะที่จะจัดเป็นแหล่งท่องเที่ยวโดยจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ ทั้งได้รับความร่วมมือและสนับสนุนอย่างดียิ่ง   จากผู้ว่าราชการจังหวัดพัทลุง   (ร้อยตรีกิตติ ประทุมแก้ว)ตลอดจน ครู อาจารย์ และประชาชนชาวพัทลุง
           กองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ ได้ดำเนินการสำรวจและได้นำเสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ มีมติในการประชุมครั้งที่ 2/2523 เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ.2523 ให้กำหนดบริเวณดังกล่าวเป็นอุทยานแห่งชาติ โดยมีพระราชกฤษฎีกากำหนดบริเวณที่ดินป่าเทือกเขาบรรทัดในท้องที่ตำบลน้ำตก อำเภอทุ่งสง ตำบลวัง อ่าว อำเภอชะอวด    จังหวัดนครศรีธรรมราช   ตำบลหนองบัว  ตำบลหนองปรือ ตำบลท่างิ้ว ตำบลเขาปูน ตำบลห้วยยอด ตำบลปากแจ่ม อำเภอห้วยยอด ตำบลน้ำผุด ตำบลช่อง  อำเภอเมือง   จังหวัดตรัง  และตำบลตะแพน   ตำบลเขาปู่  กิ่งอำเภอศรีบรรพต อำเภอควนขนุน  ตำบลบ้านนา   อำเภอเมือง  ตำบลกงหลา ตำบลชะรัด อำเภอกงหรา จังหวัดพัทลุง ให้เป็นอุทยานแห่งชาติในปี พ.ศ. 2523   ซึ่งประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 99 ตอนที่ 72 ลงวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ.2527 นับเป็นอุทยานแห่งที่ 42 ของประเทศ