อุทยานแห่งชาติใต้ร่มเย็น มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอ
บ้านนาสาร อำเภอเวียงสระ   จังหวัดสุราษฎร์ธานี    สภาพป่าส่วนใหญ่
เป็นป่าดงดิบชื้น มีสภาพป่าที่อุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร ที่อยู่
อาศัยของสัตว์ป่านานาชนิดของผนังถ้ำต่าง ๆ    และมีจุดเด่นตามธรรม
ชาติที่สวยงาม เช่น หน้าผา ถ้ำ น้ำตก ตลอดจนมีหลักฐานทางด้านประ
วัติศาสตร์การสู้รบที่เหลืออยู่ เช่น ค่าย บังเกอร์ อุโมงค์ อุทยานแห่งชาติ
ใต้ร่มเย็นมีเนื้อที่ประมาณ 133,125 ไร่

ประวัติความเป็นมา

             ในอดีตเขาช่องช้างเคยเป็นฐานที่มั่นของพรรคคอมมิวนิสต์แห่ง
ประเทศไทย (พคท.)   เพราะภูมิประเทศเป็นเทือกเขาสลับซับซ้อน ในปี
พ.ศ. 2508ทางราชการเริ่มเข้าทำการปราบปราม แต่ยากต่อการเข้าสู่พื้นที่
ทำให้กองกำลังของพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย    เติบโตขึ้นกว่า
เดิมมาก ในปี  พ.ศ. 2514 - 2516    ทางราชการจึงทำการปราบปรามอย่าง
หนักและต่อเนื่อง    แต่สภาพเหตุการณ์และสภาพพื้นที่เป็นอุปสรรค ทำ
ให้การปราบปรามไม่ได้ผลเต็มที่     และทำให้หมู่บ้านช่องช้างกลายเป็น
หมู่บ้านปิด อยู่ในอิทธิพลของ พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย ซึ่ง
ในปีต่อ ๆ มามีเหตุการณ์ต่อสู่ที่สำคัญหลายครั้ง อาทิเช่น พระองค์เจ้าวิภา
วดีรังสิต ถูกลอบยิงปลงพระชนม์ ขณะประทับอยู่บนเครื่องบินเฮลิคคอป
เตอร์ เหตุการณ์สังหารรองงผู้ว่าราชการจังหวัดสุราษฎร์ธานี (นายสวัสดิ์
พันเกษม) ในปี พ.ศ. 2520 และเหตุการณ์ ปล้นสะดมรถที่สถานีพุนพิน
จังหวัดสุราษฎร์ธานี ในปี พ.ศ. 2522 ทำให้ราษฎรในจังหวัดสุราษฎร์ธานี
ขวัญเสีย หวาดผวา เสี่ยงต่อความตายมาตลอด
          ต่อมา พลเอกหาญ ลีนานนท์ แม่ทัพภาคที่ 4 ได้ใช้แผนปฏิบัติการณ์
“ใต้ร่มเย็น” เข้าปราบปรามพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย ในจังหวัด
สุราษฎร์ธานี โดยเมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2525 ได้ใช้กำลังจากกองทัพ
แห่งชาติอันประกอบด้วย ข้าราชการทหาร ตำรวจ และพลเรือน กระทำการ
กวาดล้างครั้งใหญ่ ในครั้งนั้นใช้เวลาเพียง 10 วัน ก็สามารถปราบปรามได้
สำเร็จ และใช้เวลาอีกประมาณ 3 เดือน ในการเคลียร์พื้นที่และยึดค่ายใหญ่ ๆ
ได้สำเร็จ อาทิเช่น ค่าย นปถ.508 ค่าย 511 และค่ายบริวารต่าง ๆ จนกระทั้ง
ในวันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ.2525   ทางราชการได้ประกาศให้ประชาชนเข้าไป
ประกอบอาชีพในพื้นที่ที่อยู่อาศัยเดิมได้ต่อไปตามปกติ
         ในเดือนมกราคม พ.ศ. 2526 กองอุทยานแห่งชาติได้รับแจ้งจาก นายทวี
พูนผล ผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 2 (เกาะแตน) ตำบลตลิ่งงาม อำเภอเกาะสมุย จังหวัด
สุราษฎร์ธานีและนายไพบูลย์ เศวตมาลานนท์ หัวหน้าอุทยานแห่งชาติหมู่
เกาะอ่างทอง ว่าที่บริเวณเขาช่องช้าง อำเภอนาสาร มีน้ำตกขนาดใหญ่หลาย
แห่งสวยงามมาก กองอุทยานแห่งชาติจึงได้ทำการสำรวจเบื้องต้น ประกอบ
ด้วยสำนักงานป่าไม้เขตสุราษฎร์ธานี ได้มีหนังสือที่ กล 0714(สฎ)2041 ลง
วันที่ 29 มีนาคม พ.ศ.2526 ส่งรายงานผลการสำรวจน้ำตกเหมืองทวด ตั้งอยู่
ที่บ้านเหมืองทวด หมู่ที่ 2 ตำบลลำพูน อำเภอบ้านนาสาร ซึ่งมีความสวยงาม
ตามธรรมชาติ โดยขอให้จัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติต่อไป   และต่อมาสภาตำ
บลลำพูน อำเภอบ้านนาสาร ได้มีหนังสือลงวันที่28 มกราคม พ.ศ.2530 ผ่าน
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดสุราษฎร์ธานี    (นายพาสกร จรูญรัตน ์ และ
นายสุทธิพร โพธิ์เพ็ชร) มีหนังสือลงวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2530 ถึงรัฐมน
ตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (พลเอกหาญ ลีนานนท์)   ขอให้ทาง
ราชการสนองความต้องการของประชาชนในเขตพื้นที่ตำบลลำพูน อำเภอ
บ้านนาสาร ได้จัดตั้งอุทยานแห่งชาติขึ้นในท้องที่บ้านปลายน้ำเหนือ หมู่ที่
1 ตำบลลำพูน อำเภอบ้านนาสาร ซึ่งมี “น้ำตกหนานดาดฟ้า” ที่มีความสวย
งามตามธรรมชาติ กรมป่าไม้จึงได้มีคำสั่งที่   492/2530   ลงวันที่ 20 มีนาคม
พ.ศ.2530 ให้ นายสมควร หิรัญสาลี เจ้าพนักงานป่าไม้ 4 ไปทำการสำรวจ
เบื้องต้นบริเวณป่าสงวนแห่งชาติคลองน้ำเฒ่า ท้องที่ตำบลลำพูน อำเภอบ้าน
นาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี และในพื้นที่อำเภอและจังหวัดใกล้เคียงปรากฎ
ว่าในบริเวณดังกล่าว มีสภาพพื้นที่สวยงามตามธรรมชาติ และมีจุดเด่นทาง
ธรรมชาติหลายแห่ง ตลอดจนมีประวัติศาสตร์การสู้รบกับพรรคคอมมิวนิสต์
แห่งประเทศไทยในอดีตมา เหมาะสมจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ ตามรายงาน
ผลการสำรวจลงวันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ.2530 กองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้
จึงดำเนินการจัดตั้งอุทยานแห่งชาติใต้ร่มเย็นขึ้น โดยนำชื่อของ “ยุทธการใต้
ร่มเย็น” มาเป็นมงคลนามของอุทยานแห่งชาติแห่งนี้

             กองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ได้กระทำการเปิดป้ายอุทยานแห่งชาติ
ใต้ร่มเย็นขึ้นอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 11 ธันวาคม พ.ศ.2530 โดยมีรัฐมนตรี
ว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (พลเอกหาญ ลีนานนท์) เป็นประธานพิธีเปิด