อุทยานแห่งชาติลานสาง มีพื้นที่ครอบคลุมอยู่ในท้องที่ อำเภอเมือง จังหวัดตาก มีสภาพป่าอุดมสมบูรณ์ด้วยพันธุ์ไม้นานาชนิด เป็นป่าต้นน้ำลำธาร มีสัตว์ป่าชุกชุม และมีเอกลักษณ์ทางธรรมชาติ ทิวทัศน์ที่สวยงามร่มรื่น เช่น น้ำตกที่งดงามหลายแห่ง ที่มีชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักกันทั่วไป คือ “น้ำตกลานสาง” เหมาะเป็นสถานที่ท่องเที่ยวและพักผ่อนหย่อนใจเป็นอย่างยิ่ง อุทยานแห่งชาติลานสาง มีเนื้อที่ประมาณ 104 ตารางกิโลเมตร หรือ 65,000 ไร่

            ตามตำนานกล่าวมา ในสมัยที่ป่าลานสางยังอุดมสมบูรณ์อย่างเต็มที่ เมื่อประมาณ 200 กว่าปี พระเจ้าตากสินได้ยกทัพ ไปตีเชียงใหม่ ครั้งที่ 2 ทรงหยุดพักพลที่บ้านระแหงแขวงเมืองตาก    มีพวกมอญหนีพม่าเข้ามาสวามิภักดิ์ พระเจ้าตากสินได้ยกทัพเข้าตีขับไล่พม่าซึ่งตามมอญเข้ามา ในคืนหนึ่งพระองค์ได้พลัดหลงทางออกไปจากกองทัพ ทำให้ไพร่พลทหารของพระองค์พากันออกติดตามก็ไม่พบ ประจวบกับภูมิประเทศซึ่งในสมัยนั้นเป็นป่าทึบรกชัฏ ในเวลากลางคืนเดือนมืดทำให้ยากแก่การติดตาม ทหารทุกคนก็อ่อนล้ากำลังลง จึงพากันหยุดพัก ขณะที่ทหารไทยเหล่านั้นพักอยู่ก็เกิดปาฏิหารย์ มีแสงสว่างพุ่งสู่ท้องฟ้า พร้อมกับได้ยินเสียงม้าร้องอื้ออึง ทหารที่พักอยู่นั้นต่างก็พากันรีบตรงไปหาจุดที่มีแสงสว่างนั้น    พอไปถึงจึงเห็นพระเจ้าตากสินประทับม้าพระที่นั่งกลางลานนั้นมีแสงสว่างออกมาจากพระวรกาย พรั่งพร้อมไปด้วยทหารพม่า ประมาณ 50 คน   คุกเข้าหมอบกราบสวามิภักดิ์ยอมแพ้อยู่เบื้องหน้า     ซึ่งแสงสว่างจากพระองค์นี้ ทำให้บริเวณนั้นสว่างไปทั่ว ทหารต่างตาตรึงกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างไม่คาดฝัน ประจวบกับเวลานั้นเป็นเวลาฟ้าสางพอดี ต่อมาบริเวณนั้นเรียกว่า “ลานสาง”

            ในปี พ.ศ. 2498 ป่าไม้เขตตาก (นายประดิษฐ์ วนาพิทักษ์) ได้ร่วมกับผู้ว่าราชการจังหวัดตาก ริเริ่มจัดบริเวณน้ำตกลานสางเป็นวนอุทยาน เพื่อเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของประชาชน ต่อมาได้มีมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ. 2502 ให้กำหนดป่าลานสาง จังหวัดตาก และป่าอื่นๆ ในท้องที่จังหวัดต่าง ๆ รวม 14 ป่าเป็นอุทยานแห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2504 กรมป่าไม้ได้ริเริ่มดำเนินการสำรวจเบื้องต้นป่าลานสาง และในปี พ.ศ. 2505 โครงการแผนพัฒนาภาคเหนือได้ให้ความช่วยเหลืออีกด้วย ในขั้นแรกกรมป่าไม้ได้ประกาศป่าลานสางเป็นป่าสงวนแห่งชาติ ตามกฏกระทรวงฉบับที่ 342 (พ.ศ. 2511) ออกตามความในพระราชบัญญัติป่าสงวนแห่งชาติ พ.ศ.2507 ลงวันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2511 ทั้งได้ดำเนินการจัดตั้งป่าสงวนแห่งนี้เป็นอุทยานแห่งชาติ ซึ่งอุทยานแห่งชาติลานสาง  โดย นายสุรินทร์ อร่ามกุล ได้รายงานผลการสำรวจตามหนังสืออุทยานแห่งชาติลานสาง ที่ กส.0708(ลส.)/พิเศษ   ลงวันที่ 16 พฤษภาคม  พ.ศ.2517 และโดยนายสมยศ สุขะพิบูลย์ นักวิชาการป่าไม้ 4

             ตามหนังสือที่ กส.0808(ลส.)/115 ลงวันที่ 5 พฤศจิกายน พ.ศ.2519 ปรากฏว่ามีสภาพป่าธรรมชาติที่สวยงาม     ทั้งมีน้ำตกหลายแห่งและสัตว์ป่าชุกชุม    เหมาะสมจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ    ดังนั้นกองอุทยานแห่งชาติ ได้ดำเนินการจัดตั้งป่าลานสางเป็นอุทยานแห่งชาติ โดยได้มีพระราชกฤษฎีกากำหนดบริเวณที่ดินป่าลานสางในท้องที่ตำบลแม่ท้อ อำเภอเมือง จังหวัดตาก ให้เป็นอุทยานแห่งชาติในปี พ.ศ.2522 ซึ่งประกาศในราชกิจจา-นุเบกษา เล่ม 96 ตอนที่ 80 ลงวันที่ 14 พฤษภาคม พ.ศ.2522 นับเป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 15 ของประเทศ