กาหยีเขา (Dialium indum L. )

ไม้ต้น สูง 20–25 ม. มีขนละเอียดตามแกนใบประกอบ ช่อดอก กลีบเลี้ยง และผล ใบประกอบปลายคี่ เรียงเวียน แกนกลางยาว 10–20 ซม. ใบย่อยมี 2–4 คู่ รูปไข่แกมรูปขอบขนานหรือแกมรูปใบหอก ยาว 7–10 ซม. เส้นแขนงใบข้างละ 8–10 เส้น เรียงจรดกันใกล้ขอบใบ ก้านใบย่อยยาว 4–5 มม. ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ยาวได้ถึง 15 ซม. ก้านดอกยาว 3–4 มม. กลีบเลี้ยง 5 กลีบ เรียงซ้อนเหลื่อม รูปไข่แกมรูปขอบขนาน ยาว 5–6 มม. ไม่มีกลีบดอก เกสรเพศผู้ 2 อัน ก้านชูอับเรณูสั้น อับเรณูยาว 4–5 มม. รังไข่มีขนยาวคล้ายไหม ก้านเกสรเพศเมียรูปเส้นด้าย ยอดเกสรแบน ผลรูปกลม ๆ แห้งไม่แตก ยาว 2–3 ซม. สุกสีดำ ผิวคล้ายกำมะหยี่ เนื้อในยุ่ยเป็นปุย มีเมล็ดเดียว รูปรี เป็นเหลี่ยม ยาว 1–1.5 ซม. มีริ้วตามยาว

พบที่คาบสมุทรมลายู ชวา และทางภาคใต้ของไทยตั้งแต่ระนองลงไป ขึ้นตามป่าดิบชื้น ความสูงระดับต่ำ ๆ

สกุล Dialium L. อยู่ภายใต้กลุ่ม Dialieae มี 28 ชนิด ในไทยมี 3 ชนิด ชื่อสกุลอาจมาจากภาษากรีก “dialyo” หรือ “dialeyin” ไม่มี หมายถึงไม่มีกลีบดอก

ชื่อสามัญ: Tamarind plum

ชื่ออื่น: กาหยีเขา, หยีเขา (ภาคใต้)

กาหยีเขา: ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ผลสุกสีดำ ผิวคล้ายกำมะหยี่ (ภาพ: มานพ ผู้พัฒน์)