นางอั้วดอย (Exacum sutaepense Hosseus ex Craib )

ไม้ล้มลุก สูง 5–15 ซม. ลำต้นเป็นเหลี่ยมเล็กน้อย ใบรูปไข่หรือแกมรูปขอบขนาน ยาว 0.7–1.5 ซม. เส้นโคนใบ 3–5 เส้น ก้านใบเกือบไร้ก้าน ช่อดอกออกสั้น ๆ ก้านดอกยาว 0.2–7 มม. กลีบเลี้ยง 4–5 กลีบ แยกเกือบจรดโคน รูปใบหอก ยาว 4–5 มม. มีครีบเป็นปีก กว้าง 1–1.5 มม. ติดทน ดอกสีชมพูหรือสีขาวอมม่วง มี 4–5 กลีบ หลอดกลีบดอกยาวประมาณ 4 มม. กลีบรูปขอบขนานหรือรูปใบหอก ยาวได้ถึง 6 มม. ก้านชูอับเรณูสั้น อับเรณูยาวประมาณ 2.5 มม. มีรูเปิดที่ปลาย ก้านเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรจัก 2 พู ผลรูปรีกว้าง ยาวประมาณ 3 มม. เมล็ดขนาดเล็ก จำนวนมาก (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ หญ้าเหลี่ยม, สกุล)

พบที่พม่า ในไทยพบทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต้ ขึ้นตามทุ่งหญ้าและที่โล่งตามชายป่า ความสูง 1000–1500 เมตร มีความผันแปรสูง และอาจจะเป็นชนิดเดียวกับ E. darae Hul ซึ่งระบุว่าพบที่ไทยและกัมพูชา มีหลายลักษณะคาบเกี่ยวกัน

นางอั้วดอย: ใบเรียงตรงข้าม กลีบเลี้ยงมีครีบเป็นปีก ดอกสีชมพูหรือสีขาวอมม่วง มี 4– 5 กลีบ อับเรณูมีรูเปิดที่ปลาย (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)