นางแย้ม (Clerodendrum L. )

ไม้พุ่ม ไม้ต้น หรือไม้เถา กิ่งมักเป็นสี่เหลี่ยม ไม่มีหูใบ ใบเรียงตรงข้ามสลับตั้งฉากหรือเรียงรอบข้อ ช่อดอกแบบช่อกระจุก บางครั้งแยกแขนงแบบช่อเชิงหลั่น หรือช่อกระจุกแน่น ออกตามปลายกิ่ง มีใบประดับและใบประดับย่อย กลีบเลี้ยง 5 กลีบ โคนเชื่อมติดกัน ติดทน กลีบดอกสมมาตรด้านข้าง หลอดกลีบเรียวยาว ส่วนมากมี 5 กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน เกสรเพศผู้สองคู่ยาวไม่เท่ากัน ติดภายในหลอดกลีบดอกระหว่างกลีบดอก ยื่นพ้นหลอดกลีบ อับเรณูมี 2 ช่อง แตกตามยาว รังไข่มี 4 ช่อง แต่ละช่องมีออวุลเม็ดเดียว ก้านเกสรเพศเมียเรียวยาว ยอดเกสรจัก 2 พู ผลผนังชั้นในแข็ง มี 2–4 ไพรีน แต่ละไพรีนมีเมล็ดเดียว

สกุล Clerodendrum เดิมอยู่ภายใต้วงศ์ Verbenaceae ปัจจุบันอยู่วงศ์ย่อย Ajugoideae มีประมาณ 150 ชนิด ส่วนมากพบในแอฟริกาและเอเชีย ในไทยมีประมาณ 30 ชนิด หลายชนิดเป็นไม้ประดับ บางชนิดย้ายไปอยู่สกุล Rotheca ชื่อสกุลมาจากภาษากรีก “kleros” โอกาสหรือโชคชะตา และ “dendron” ต้นไม้ หมายถึงต้นไม้แห่งโอกาสที่หลายชนิดมีสรรพคุณด้านสมุนไพร