เถาวัลย์แดง (Secamone villosa Blume )

ไม้เถา ยาวได้กว่า 10 ม. น้ำยางสีขาว มีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาลแดงตามกิ่งอ่อน แผ่นใบด้านล่าง และช่อดอก ใบเรียงตรงข้าม รูปรีกว้างหรือรูปขอบขนาน ยาว 4.5–12 ซม. ก้านใบยาว 1–1.5 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจุก ก้านช่อยาว 3–10 ซม. ก้านดอกยาวประมาณ 2 มม. กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปใบหอก ยาวประมาณ 3 มม. กลีบดอก 5 กลีบ เรียงทับกันด้านซ้ายในดอกตูม ดอกบานรูปกงล้อ หลอดกลีบสั้น กลีบรูปใบหอก ยาว 0.8–1 ซม. โคนด้านในมีขนยาว กะบังมี 5 พู ปลายรูปลิ่มแคบ เกสรเพศผู้ 5 อัน ติดที่โคนหลอดกลีบ แนบติดยอดเกสรเพศเมียเป็นเส้าเกสร ก้านชูอับเรณูเชื่อมติดกัน หุ้มรังไข่ ปลายยอดเกสรเพศเมียเป็นจะงอย ผลแห้งแตกแนวเดียว ติดฝักเดียวหรือเป็นคู่ กางออก รูปทรงกระบอก ยาว 8–18 ซม. เส้นผ่านศูนย์กลาง 0.5–1 ซม. เมล็ดจำนวนมาก แบน เรียวยาวประมาณ 1 ซม. มีจะงอย ปลายมีขนกระจุกยาวประมาณ 2 ซม.

พบที่จีนตอนใต้ ภูมิภาคอินโดจีน และชวา ในไทยส่วนมากพบทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ขึ้นตามป่าดิบแล้ง และป่าเบญจพรรณ ความสูงถึงประมาณ 700 เมตร

สกุล Secamone R.Br. ในที่นี้ได้รวมเอาสกุล Toxocarpus ไว้ด้วย อยู่ภายใต้วงศ์ย่อย Secamonoideae ทำให้มีจำนวนกว่า 130 ชนิด พบในแอฟริกา โดยเฉพาะในมาดากัสการ์ เอเชีย และหมู่เกาะแปซิฟิก ในไทยมีรายงาน 6 ชนิด ชื่อสกุลมาจากภาษาอาหรับ “squamona” ที่ใช้เรียกชนิด S. aegyptiaca W. T. Aiton

ชื่อพ้อง: Toxocarpus villosus (Blume) Decne., T. hosseusii Schltr.

หมายเหตุ: เครือซุด (เลย); เครือมะแตก (ภาคเหนือ); เถาวัลย์แดง (ราชบุรี); อบเชยเถา (กรุงเทพฯ)

เถาวัลย์แดง: มีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาลแดงตามกิ่งอ่อน แผ่นใบด้านล่าง และช่อดอก ใบเรียงตรงข้าม ช่อดอกแบบช่อกระจุก ดอกรูปกงล้อ มีขนยาวที่โคนด้านใน (ภาพ: ปรีชา การะเกตุ)