จันทน์กะพ้อ (Vatica diospyroides Symington )

ไม้ต้น สูงได้ถึง 20 ม. มีขนกระจุกรูปดาวสั้นนุ่มสีน้ำตาลตามกิ่ง ก้านใบ ช่อดอก ใบประดับ ก้านดอก กลีบเลี้ยง กลีบดอกด้านนอก และผล หูใบรูปแถบ ยาว 5–8 มม. ใบรูปขอบขนานถึงรูปใบหอก ยาว 10–28 ซม. เส้นใบย่อยแบบขั้นบันได ก้านใบยาว 1–2.5 ซม. งอเป็นข้อ ช่อดอกยาว 4–5 ซม. ช่อแยกแขนงมี 1–5 ดอก ใบประดับรูปใบหอก ยาวประมาณ 2 มม. ก้านดอกยาว 1–2 มม. กลีบเลี้ยงรูปไข่ ยาว 4–5 มม. ขยายในผล ดอกสีครีม กลีบรูปขอบขนานถึงรูปใบหอก ยาว 1.2–1.7 ซม. รังไข่มีขนหนาแน่น ผลรูปรี ยาว 1.5–3 ซม. ปลายเป็นติ่งแหลม ผิวมีนวลแป้งสีน้ำตาล แห้งแตกเป็น 3 ส่วน กลีบเลี้ยงรูปไข่ ปลายเรียวแหลม ยาว 1–1.5 ซม. เรียงซ้อนเหลื่อมที่โคน (ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ พันจำ, สกุล)

พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคใต้ที่ระนอง สุราษฎร์ธานี พังงา และตรัง ขึ้นตามป่าดิบชื้น พื้นที่น้ำท่วมถึง เป็นไม้ประดับ ดอกมีกลิ่นหอมแรง

ชื่ออื่น: เขี้ยวงูเขา (พังงา); จันทน์กะพ้อ, จันทน์ตะพ้อ (กรุงเทพฯ); จันทน์พ้อ (ภาคใต้)

จันทน์กะพ้อ: เส้นใบย่อยแบบขั้นบันได ก้านใบมักงอเป็นข้อ ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ดอกสีครีม ผลผิวมีนวลแป้งสีน้ำตาล กลีบเลี้ยงขยายในผล (ภาพ: ภัทธรวีร์ พรมนัส, มานพ ผู้พัฒน์)