ขิงเขาหลวง (Zingiber newmanii Theilade & Mood )

ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 3 ม. มีขนที่โคนกาบใบถึงก้านใบ ลิ้นกาบ เส้นกลางใบด้านล่าง ลิ้นกาบยาวประมาณ 1 ซม. ปลายจัก 2 พู ใบรูปขอบขนาน ยาว 40–50 ซม. ก้านใบยาวประมาณ 3 มม. ช่อดอกออกจากเหง้า ก้านช่อยาว 5–15 ซม. กาบดอกสีแดง ช่อดอกรูปไข่ ยาว 10–16 ซม. ใบประดับสีแดงรูปไข่กลับ ยาวประมาณ 5 ซม. ใบประดับย่อยรูปรี ยาวประมาณ 3 ซม. กลีบเลี้ยงรูปทรงกระบอก ยาวประมาณ 3.3. ซม. ดอกสีขาว รูปขอบขนาน กลีบหลังยาวประมาณ 2 ซม. กลีบข้างยาวประมาณ 1.8 ซม. กลีบปากสีม่วงมีจุดสีครีมกระจาย ยาวประมาณ 1.3 ซม. แผ่นเกสรเพศผู้ที่เป็นหมันยาวประมาณ 7 มม. อับเรณูสีครีม สันสีม่วง

พืชถิ่นเดียวของไทย พบทางภาคใต้ที่ระนอง นครศรีธรรมราช และตรัง ขึ้นตามป่าดิบชื้น และที่โล่ง ความสูง 150–400 เมตร

ขิงเขาหลวง: กาบดอกสีแดง ช่อดอกรูปไข่ กลีบปากสีม่วง มีจุดสีครีมกระจาย (ภาพ: John Mood)