พืชสกุล Acacia Martius - FABACEAE

สกุล Acacia อยู่ภายใต้เผ่า Acacieae วงศ์ย่อย Mimosoideae ปัจจุบันแยกเป็นหลายสกุล ในไทยมี 2 สกุล คือ Vachellia และ Senegalia ส่วนสกุล Acacia พบเฉพาะไม้ต่างประเทศที่นำเข้ามาปลูกเป็นไม้เศรษฐกิจและไม้ประดับ

ลักษณะของสกุล Acacia ใบดูคล้ายเป็นใบเดี่ยวซึ่งเป็นก้านใบที่เปลี่ยนรูป เรียกว่า phyllodes ใบจริงเป็นใบประกอบแบบขนนก 2 ชั้น ที่ปรากฎเฉพาะในต้นกล้า ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่นหรือแบบช่อเชิงลด กลีบเลี้ยงและกลีบดอกกลีบเชื่อมติดกัน ปลายแยก 5 แฉก เกสรเพศผู้จำนวนมาก รังไข่มีช่องเดียว ผิวเมล็ดมีรอยรูปตัวยู (pleurogram) มีเขตการกระจายพันธุ์เฉพาะในออสเตรเลียและประเทศใกล้เคียง ในไทยพบ 5 ชนิด ได้แก่ กระถินณรงค์ A. auriculiformis A.Cunn. ex Benth. มีถิ่นกำเนิดในปาปัวนิวกินีและออสเตรเลีย นำเข้ามาปลูกเป็นสวนป่าเพื่อใช้เป็นเชื้อเพลิง ทำกระดาษ และฟื้นฟูสภาพป่า ใบรูปเคียว เส้นใบ 3-4 เส้น เกสรเพศผู้สีเหลือง กระถินเทพา A. mangium Willd. นำเข้ามาปลูกเป็นสวนป่า คล้ายกระถินณรงค์ แต่เส้นใบมี 4-5 เส้น เกสรเพศผู้สีเหลืองครีม กระถินไต้หวัน A. confusa Merr. มีถิ่นกำเนิดในไต้หวันและฟิลิปปินส์ โครงการหลวงนำเข้ามาทดลองปลูกในเชิงเศรษฐกิจ และป้องกันการพังทะลายของดิน คล้ายกระถินณรงค์ แต่ใบขนาดเล็กกว่า แตกกิ่งต่ำ อีก 2 ชนิด เป็นไม้ประดับ คือ กระถินเทศหรือดอกคำใต้ A. farnesiana (L.) Willd. มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาใต้ และ คำดารา A. podalyriifolia A.Cunn. มีถิ่นกำเนิดในออสเตรเลีย ใบมีสีเงินเป็นมันวาว ใบคล้ายกระถินณรงค์แต่รูปรีกว้าง และเส้นใบมีเส้นเดียว

	กระถินณรงค์ ดอกสีเหลือง กระถินเทพา ดอกสีขาวและผล (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)

	ดอกคำใต้ (ภาพ: ราชันย์ ภู่มา)

เอกสารอ้างอิง

Maslin, B.R. (2015). Synoptic overview of Acacia sensu lato (Leguminosae: Mimosoideae) in East and Southeast Asia. Gardens’ Bulletin Singapore 67(1): 231-250.