อุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช ตั้งอยู่ในท้องที่อำเภอแม่สอด และอำเภอเมือง จังหวัดตาก สภาพป่าโดยทั่วไปส่วนใหญ่เป็นเทือกเขาสูงชัน อุดมสมบูรณ์ดี และมีสัตว์ป่าหลายชนิดอาศัยอยู่ ทั้งมีเอกลักษณ์ทางธรรมชาติ คือสะพานหิน ซึ่งเชื่อว่าครั้งหนึ่งเคยมีการยกทัพผ่านทางสะพานหินธรรมชาติแห่งนี้ และต้นกระบากใหญ่ที่มีขนาดใหญ่สุดของประเทศไทย ตลอดจนจุดเด่นทางธรรมชาติที่สวยงามต่างๆ อุทยานแห่งชาติ ตากสินมหาราช มีเนื้อที่ประมาณ 149 ตารางกิโลเมตร หรือ 93,125 ไร่

     

ประวัติความเป็นมา

              สืบเนื่องจาก นายสวาท ณ น่าน ช่างอันดับ 2 สถานีโทรคมนาคม จังหวัดตาก มีหนังสือลงวันที่ 15 มิถุนายน 2519 ว่าได้รับการบอกเล่าจากชาวเผ่ามูเซอร์ บนดอยมูเซอร์ เขตอำเภอแม่สอด จังหวัดตาก ว่ามีสะพานหินที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ บริเวณโดยรอบเป็นป่าดงดิบ และมีต้นไม้ขนาดใหญ่ ขนาดสิบคนโอบอยู่ต้นหนึ่ง ซึ่งมีนายสวาท ณ น่าน ได้ไปดูแลเป็นสิ่งที่สวยงามตามธรรมชาติควรอนุรักษ์ไว้ และได้มีหนังสือ ลงวันที่ 6 มกราคม 2520 อีกฉบับ ว่าได้พบน้ำตกที่สวยงาม 2 แห่ง คือ น้ำตกห้วยหอยตำบลพะวอ อำเภอแม่สอด และน้ำตกแม่ย่าป้า อำเภอแม่ระมาด จังหวัดตาก มีน้ำไหลตลอดปี บริเวณโดยรอบมีสัตว์ป่าชุกชุม กองอุทยานแห่งชาติจึงได้ให้ นายสมยศ สุขะพิบูลย์ นักวิชาการป่าไม้ 4 ทำหน้าที่หัวหน้าอุทยานแห่งชาติลานสาง ออกไปตรวจสอบพบว่าสภาพพื้นที่ป่าอุดมสมบูรณ์มีทิวทัศน์สวยงามและสัตว์ป่าชุกชุม มีเอกลักษณ์ทางธรรมชาติที่สวยงามได้แก่ ต้นกระบากใหญ่ น้ำตกแม่ย่าป้า และสะพานหิน เหมาะสมที่จะจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติได้ ตามหนังสือการรายงานการสำรวจที่ กส. 0808 (ลส) / 142 ลงวันที่ 3 ตุลาคม 2519 กองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ จึงได้มีคำสั่งที่ 285/2525 ให้นายสมยศ สุขะพิบูลย์ นักวิชาการกรมป่าไม้ 5 ไปดำเนินการสำรวจเพื่อกำหนดพื้นที่ป่าห้วยแม่ละเมา - ห้วยยะอุ ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ ปรากฏว่า พื้นที่ดังกล่าวอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ท้อ - ห้วยตากฝั่งขวา และป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ละเมาะ นอกจากจะมีเอกลักษณ์ทางธรรมชาติที่สวยงามแล้ว ยังมีเอกลักษณ์ทางประวัติศาสตร์ด้วย กล่าวคือ

         
            ในสมัยโบราณเคยเป็นเส้นทางผ่านการเดินทัพของขุนสามชนเจ้าเมืองฉอดมาตีเมืองตาก และเป็นเส้นทางเดินทัพของพม่า ในปีพ.ศ. 2505 พระเจ้าอลองพญา กษัตริย์พม่า ควรยกทัพกลับจากการล้อมกรุงศรีอยุธยากลับเมือง ทรงประชวรสิ้นพระชนม์ในป่าแห่งนี้

            กองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ ได้นำเสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ มีมติในการประชุมครั้งที่ 2 / 2523 เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2523   เห็นสมควรออกพระราชกฤษฎีกากำหนดพื้นที่ดังกล่าวเป็นอุทยานฯ โดยใช้ชื่อว่า “อุทยานแห่งชาติต้นกระบากใหญ่” ตามเอกลักษณ์สำคัญของสถานที่แห่งนี้โดยได้มีพระราชกฤษฎีกากำหนดบริเวณที่ดินป่าแม่ละเมา และป่าแม่ท้อ ในท้องที่ตำบลพะวอ   อำเภอแม่สอด และตำบลแม่ท้อ อำเภอเมือง จังหวัดตาก ให้เป็นอุทยานแห่งชาติในปี พ.ศ. 2524 ซึ่งประกาศในราชกิจ-จานุเบกษา เล่ม 98 ตอนที่  210   ลงวันที่ 23 ธันวาคม  พ.ศ.2524 นับเป็นอุทยานแห่งชาติแห่งที่ 39 ของประเทศ
     
    

              ต่อมากองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ พิจารณาเห็นว่า      เพื่อเป็นการเทอดพระเกียรติแด่องค์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช และเป็นสิริมงคลแก่อุทยานแห่งชาติ ตลอดจนเพื่อเป็นการรำลึก ถึงสถานที่อันมีค่าทางประวัติศาสตร์ของชาติไทย ได้แก่ จังหวัดตาก จึงเห็นสมควรเปลี่ยนชื่อ “อุทยานแห่งชาติต้นกระบากใหญ่” เป็น “อุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช” จึงเสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ ได้มีมติในการประชุมครั้งที่ 4/2528 เมื่อวันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2528 เห็นชอบตามที่กรมป่าไม้เสนอกรมป่าไม้จึงได้ดำเนินการขอพระราชทานพระนามพระปรมาภิไธยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชเป็น ชื่ออุทยานแห่งชาติ และได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตตามหนังสือ สำนักราชเลขาธิการ พระบรมมหาราชวัง ที่ รล.0003/11912 ลงวันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2529 ให้ใช้ชื่อว่า “อุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช”