หญ้าคา “ปัญหาของไฟป่า”

หญ้าคา เป็นวัชพืชชนิดหนึ่ง ที่มีปัญหาในการกำจัดสำหรับผู้มีอาชีพในการทำเกษตรกรรม แต่สำหรับพื้นที่ อำเภอกายเชิง หรือ พื้นที่อื่น ๆ บางท้องที่ ถือว่าเป็นวัชพืชเศรษฐกิจอย่างหนึ่งก็ว่าได้ ที่สามารถทำรายได้ ในฤดูกาลหนึ่ง ๆ อย่างเป็นกอบเป็นกำ โดยมีการเก็บเกี่ยวหญ้าคา มาทำเป็นไพหญ้าขาย ใช้สำหรับทำมุงหลังคาบ้านเรือน หรือตกแต่งสถานที่ โรงเรือนฟาร์มเกษตร โดยมีความต้องการของตลาด ค่อนข้างสูง และ ตลอดเวลา

กระบวนการเก็บเกี่ยวหญ้าคา เป็นสาเหตุอย่างหนึ่งที่ทำให้เกิดไฟป่า ในเขตพื้นที่รับผิดชอบของสถานีควบคุมไฟป่าจังหวัดสุรินทร์ โดยราษฎรที่มีอาชีพเก็บเกี่ยวหญ้าคา มาไพหญ้าขายมีความเชื่อว่า ถ้าหากมีการเผาหญ้าคาหลังจากการเก็บเกี่ยวแล้วจะทำให้หญ้าคาเจริญงอกงามดี เจริญเติบโตได้สม่ำเสมอ และง่ายต่อการไพหญ้า โดยกระบวนการดำเนินการและคุณสมบัติของหญ้าคาดังนี้

แหล่งหญ้าคา

จากการสำรวจ และสอบถามผู้มีอาชีพทำหญ้าคาขาย ทราบว่าพื้นที่แหล่งของหญ้าคาจะมีเป็น หย่อม ๆ โดยเฉพาะเป็นพื้นที่ที่ผ่านการเผาไหม้จากไฟป่า ไร่ร้าง และในพื้นที่ของสวนป่า โดยตั้งแต่ เขตพื้นที่ศาลเจ้าอำเภอกาบเชิง ตำบลแมงมุด และกิ่งอำเภอพนมดงรักไปจรดอำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งมีพื้นที่หลายหมื่นไร่

ฤดูการเก็บเกี่ยว

ตั้งแต่เดือนตุลาคม (หลังออกพรรษา) ถึง เดือนเมษายน (หลังสงกรานต์) ถือว่าเป็นระยะที่ หญ้าคาเจริญสมบูรณ์ได้ดีที่สุด เหมาะที่จะเก็บเกี่ยวนำมาไพหญ้า และภายในหนึ่งปีเก็บเกี่ยวได้หนึ่งครั้ง ขบวนการเก็บเกี่ยวหญ้าคา มีดังนี้

1. เกี่ยวหญ้า พร้อมคัดขนาดของความยาวหญ้า เพื่อให้ได้ขนาดตามความต้องการของตลาด และสามารถไพหญ้าได้

2. ตากหญ้า โดยตากไว้ประมาณ 3-5 วัน จะทำให้แห้งและสามารถมัดได้ ซึ่งขึ้นอยู่กับสภาพอากาศ

3. กู้หญ้า หลังจากผ่านกระบวนการตามข้อ 3 และมีความแห้งพอดี ก็จะมีการมัด รวมกองไว้ เมื่อได้ปริมาณที่มากพอแล้ว ก็จะมีการขนส่ง ออกมาจากพื้นที่

4. การไพหญ้า โดยนำหญ้าตามข้อ 3 มาไพ โดยมากใช้ต้นอ้อเป็นแกน และเถาหญ้านาง เป็นตัวถัก และกระบวนการนี้จะนำดำเนินการที่บ้าน ที่อยู่อาศัยเพื่อง่ายในการจัดส่งตลาด และค้าขาย

ความหนาแน่นของหญ้าคา

โดยนิยมเก็บเกี่ยวหญ้าคาที่มีความหนาแน่น/ต่อไร่ ดังนี้

1. 60-70 มัด / ไร่ ถือว่าหนาแน่นมาก

2. 30-50 มัด / ไร่ ถือว่าหนาแน่นปานกลาง

ขนาดของมัด

หนึ่งมัดมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 35-45 เซนติเมตร และสามารถไพหญ้าที่มีขนาดความยาว 1.30 – 1.50 เมตร ได้ประมาณ 25 –30 ไพ

ขนาดความสูง

ความสูงของหญ้าคาที่สามารถนำมาไพได้ และเป็นที่ต้องการของตลาด จะต้องมีขนาดความสูงหลังจากตัดแล้ว ตั้งแต่ 1.30 – 1.50 เมตร

ราคา

ราคาตั้งแต่ไพละ 3 –8 บาท แล้วแต่ความต้องการของตลาด และฤดูกาลเก็บเกี่ยวหญ้าคา

แหล่งตลาดที่รับมา

ทั้งภายในจังหวัดและนอกจังหวัด เช่น อำเภอ กระสัง สตึก ร้อยเอ็ด ขอนแก่น กาฬสินธุ์ ศีรขรภูมิ ท่าตูม

รายได้จากการจำหน่ายหญ้าคา

จากการสอบถามผู้มีอาชีพทำหญ้าขาย มีรายได้จากการขายหญ้าต่อ ประมาณครอบครัวละ 25,000-50,000 บาท / ครอบ / ฤดูกาลโดยมีการรวมตัวกันในการต่อรองราคาขายหญ้า ในอัตราไพละ 3 – 8 บาท

สาเหตุที่มีการเผาหญ้าคา

1. เมื่อมีการเผาหญ้าคาแล้ว หญ้ารุ่นใหม่ที่เกิดขึ้นจะสวยงาม ปลายใบจะสอบแหลมตามธรรมชาติ ไม่มีรอยตัด ทำให้หญ้าสูง เป็นรุ่นเดียวกัน มีความแก่และอ่อนเสมอกัน

2. ง่ายต่อการเก็บเกี่ยวและการไพหญ้า

3. เพื่อกีดกันไม่ให้ผู้อื่นได้หญ้าไป ทำให้ขาดตลาดและมีราคาแพงขึ้น

4. เผาเพื่อล่าสัตว์และหาของป่า