พันธุ์ไม้พระราชทานเพื่อปลูกเป็นมงคลจังหวัดเพชรบูรณ์

ชื่อวิทยาศาสตร์ Tamarindus indica L.

วงศ์ LEGUMINOSAE- CAESALPINIOIDEAE

ชื่อสามัญ Tamarind , Indian Date

ชื่ออื่น ขาม ตะลูบ หมากแกง

ไม้ต้น  ขนาดกลาง ไม่ผลัดใบ สูงถึง 20 เมตร เรือนยอดทรงกลม หนาทึบ 

เปลือก  เปลือกหนา ขรุขระ สีเทาแกมน้ำตาลเข้มเกือบดำ   แตกกิ่งก้านสาขามาก 

ใบ  ประกอบรูปขนนก ใบย่อย 10 - 20 คู่ แผ่นใบย่อยรูปขอบขนานขนาดเล็ก  

ดอก  ดอกสีเหลืองอ่อนปนสีส้ม ออกเป็นช่อตามง่ามใบและปลายกิ่ง กลีบดอกขนาดไม่เท่ากัน 

ผล  เป็นฝักตรงหรือโค้งงอ กว้าง 1 - 2.5 เซนติเมตร ยาว  5 - 15  เซนติเมตร เปลือกหนา แข็ง แต่เปราะหักง่าย สีน้ำตาลหรือน้ำตาลอมเทา เนื้อนิ่ม สีน้ำตาลรับประทานได้ เมล็ดมี 3 - 12 เมล็ด   สีน้ำตาลเข้มเป็นมัน

นิเวศวิทยา ถิ่นกำเนิด เอเชียและอัฟริกาเขตร้อน ปลูกได้ทั่ว ๆ ไป ออกดอก มีนาคม - พฤษภาคม ขยายพันธุ์ โดยเมล็ด ตอนกิ่ง และทาบกิ่ง วิธีปฏิบัติต่อเมล็ดและการเพาะเมล็ด นำเมล็ดแช่น้ำไว้ประมาณ 1 คืน ก่อนนำไปเพาะ ข้อสังเกตและผลการทดลอง เมล็ดงอกใช้เวลาประมาณ 8 – 10 วัน ประโยชน์ เปลือกต้มกับน้ำหรือน้ำปูนใสแก้ท้องเดิน เนื้อไม้ใช้ทำเขียง ใบต้มน้ำดื่มช่วยย่อย และขับปัสสาวะ ใบ ดอก และฝักใช้เป็นอาหาร เนื้อในฝักเป็นยาระบายอ่อน ๆ แก้ไอ ขับเสมหะ เมล็ดคั่วใช้เนื้อในขับพยาธิไส้เดือน